Merakla beklenen Batman v Superman: Adaletin Şafağı çizgi roman adaptasyonlarını seven izleyiciyi mutlu eder mi? Her şeyi gösterme telaşı yönetmen Snyder’ın performansını nasıl etkiledi?
Uyarı: Bu yazı film hakkında bazı spoilerlar içermektedir.
Cem Yılmaz, stand up şovunda, fıkra anlatanları sevmediğinden çünkü anlatıcının devamlı ‘bak biliyorsanız anlatmıyım’ dediğinden şikayet eder. Sanırım Cem Yılmaz’ın bahsettiği fıkra anlatamayanlardan biri de Zack Snyder. Filmin tamamına "Bi Batman varmış… Bak biliyosanız anlatmıyım?" hissiyatı hakim.
Film, Batman‘i bize tanıtmak için bir rüya sahnesiyle açılıyor. Bruce Wayne’in çocukluk halini izlediğimiz bu sahne Zack Snyder’ın yönetmenliğini anlatmak için başlı başına yeterli. Etkileyici bir görsellik ve müzik uyumu ile yüzeyselliğin senfonisini yaratıyor Snyder. Ezbere bildiğimiz sahnede, katil kim? Neden Bruce’un ailesini öldürdü? Panikleyen bir hırsız mı? Yoksa bir tetikçi miydi? Snyder bunlarla hiç ilgilenmiyor fakat yere saçılan incilerin ağır çekimde nasıl göründüğüne konsantre oluyor. Seyircinin bu hikayeyi bildiği var sayılıyorsa da bu sahne başlı başına gereksiz diyebiliriz.
Filmin kafa karıştırıcı seçimleri burda son bulmuyor. Heath Ledger‘ın Joker’inin etkisinde kalan stüdyo, başarılı bir iş adamı olan Lex Luthor’u amaçsız, kaos peşinde bir karakter olarak yansıtmayı terich ediyor. Motivasyonu anlatılmaya bile çalışılmayan Luthor, Eisenberg’in oyunculuğu üzerinden eleştirilse de aslında daha senaryoda ölü doğuyor. Motivasyon eksikliği Superman‘de de boy gösteriyor. Superman’in, Batman’e olan düşmanlığı için ortada yeterli bir motivasyon yok, senaristler bir buçuk saat boyunca bu motivasyonu oluşturmakta o kadar başarısız oluyor ki, Lex Luthor’un Superman’i zorlamasıyla bu kavga başlatılıyor.
Wonder Woman‘ın filmdeki varlığı ise üç arkadaş geziye çıkma planı yapmış, bir arkadaş geziye gelememiş fakat Photoshop ile kendisini fotoğraflara eklemiş gibi eğreti duruyor . Güçlerini bilmememiz (çizgi romanları okuyanlar biliyor tabii ki), uzun zamandır aramızda olmasına rağmen 1918’den beri ortaya çıkmayışı gibi senaryo boşlukları, açıklamadan çok soru işaretleri doğuruyor.
Nasıl anlatacağını bilememe sorunu en net Bruce Wayne’in rüya sahnelerinde ortaya çıkıyor. Rüyaları bir nevi diğer filmlerin fragmanı olarak kullanan Warner Bros, bu amaç uğruna Bruce Wayne’e yeni bir güç bahşediyor. Batman rüyalarında zaman yolculuğu yapabiliyor. Ya da Flash insanların rüyalarına girmeyi keşfediyor. İki türlü de bu senaryo boşluğu filmin en açıklanamaz seçimlerinden biri.
DC dünyasından ‘karanlık’ bir dünya olarak bahsedilir, Nolan‘ın Batman’inde de bu ‘karanlığı’ iliğimize kadar hissediyoruz. Bu filmde ise karanlık kullanılan efekt filtresinden öteye gidemiyor. En karanlık olabilecek sahnelerden biri filmin başında Wayne binasının patlayışı. Etrafta birçok patlama olmasına rağmen binayı terk etmek için patronundan telefon bekleyen karakter öldüğünde hiçbir şey hissetmiyoruz, sahnenin ağrılığı seyirciye yansımıyor. Belki bu ufak bir sorun olabilir fakat –SPOILER- Superman’in ölüşü –SPOILER- bile en ufak duygusal tepki yaratamıyorsa bu büyük bir sorun.
Tüm bu sorunların kaynağı, filmin bir senaristin elinden değil de stüdyo tarafından dikte edilmesinden kaynaklanıyor olabilir. Her şeyi gösterme telaşı, panik haline dönüşüyor ve filmin süresini haklı çıkaramaya yetmeyecek kadar gereksiz sahneler ile filmin şişmesine tanık oluyoruz.
Kısaca Batman v Superman‘de, seyircinin Zack Snyder’dan daha çok iş yapması bekleniyor. Tüm çizgiromanları okuyan, noktaları kendi birleştiren, kafasında daha iyi bir senaryoyu oluşturan seyirciler bu filmden tatmin olabiliyor. Mesela, film hakkında okuduğum ilk yorumlardan biri "Ben Affleck çok iyi bir Batman olmuş, Robin’i kaybetmesinin verdiği ağırlığı iyi yansıtıyor"du. Bununla ilgili filmde tek bir kelime dahi yok, fakat seyirci bu anlamı, Ben Affleck‘in tavırlarına kendi bilgisi ile yükleyebilmiş.
Çizgi roman hayranlarının kategorileri
Bu kadar sorun ve dağınıklığa rağmen filmin belli bir beğenen kitlesi var. Onların kategorilerine göre de filmi değerlendirmek istedim.
Marvel’a göre daha karanlık: Karanlık konusuna yukarıda değinmiştim fakat biraz daha açmak istiyorum. Bir filmin karanlık olması, içinde espiri olmamasıyla sağlanacak bir şey değil. Marvel’ın özellikle Age of Ultron‘da en çok eleştirilen seçimlerinden biri, karakterlerin içlerinde bulunduğu durumu ciddiye alamama, duygusal bir yoğunluk hissedememe haliydi. Batman v Superman’de de bu sorun hakim. Film, seyirciye görsel bir şov sunmanın ötesine geçemiyor.
Çizgi romanlara çok sadık: Çizgi romanlarda senaryo boşlukları daha az göze batabilir ama bu filmdeki kadar senaryo boşluğu olan bir çizgi roman ben okumadım. Ayrıca anlatım tekniği olarak ana konuya hizmet etmeyen, karakter atlayarak ilerleyen sahnelerin de "çizgi romanlara sadıklık" olarak açıklanabileceğini düşünmüyorum.
Yeni bir dünya oluşturmaları gerekiyordu: Ben bu savunmayı duyduğumda, Aquaman, Flash, Cyborg gibi karakterlerin de bize tanıtılacağını düşünmüştüm fakat film bu karakterleri üstün körü bir biçimde Heroes dizisindeki gibi bir tanıtımla önümüze sunuyor. Oluşturulan bir dünya var, Metropolis, Gotham komşu şehirler, başka süperkahrmanlar da bu gezegende yaşıyor. Bunu anlatmak için kullanılan yönetem oldukça vasat fakat filmin sorunlarının kaynağı bu değil.
İzlediğimiz en iyi Batman: Açıkçası Ben Affleck’in bu rolü aldığı haberlerini duyduğumuzda oldukça şüpheci yaklaşmıştım. Affleck’in oyunculuk kariyerinde başarılı olduğu belki de tek rol Gone Girl, orada da başarılı olmasının nedeni karakterin "gördüğünüzde yüzüne yumruk atmak isteyeceğiniz biriydi" tanımıydı. Bu filmde ise tam anlamıyla yaşlı dertli bir Batman olmayı başarmış, oyunculuk kariyerinin zirvesini yaşadığını söyleyebiliriz.
Filmin müzikleri çok iyi: Filmin müziklerinin iyi olduğu konusunda hem fikiriz.
Batman v Superman’i nasıl tamir edebiliriz?
Bu filmin iki karakterin filmi olmasındansa tek bir karakterin filmi olması gerektiği açık. Stüdyo, bu yükün altında eziliyor, kendilerine yönetmen olarak seçtikleri Zack Snyder da onlara bu konuda yardımcı olabilecek bir isim zaten değil, belki de seçilmesinin nedeni de o.
Bence film Batman filmi olmalıydı. Yeni başlatılan DC dünyasında tek kendi filmi olan karakter Superman olduğu için ona ayrı bir tanıtıma gerek yoktu. Ayrıca inandırıcılıktan oldukça uzak bir motivasyonla Batman’in karşısına çıkan Superman’i geri plana atmış olsalardı bu kadar göze batan bir senaryo boşluğu ortaya çıkmazdı.
Batman v Superman: Adaletin Şafağı için alternatif film ismi önerilerim;
Batman v Superman: Michael Bay’in Islak Rüyası
Batman v Superman: Justice League Fragmanı
Batman v Superman: Joker taklidi Luthor’a karşı
Batman v Superman: Nolan’a Ağıt
