Ali Murat Ergül
Fringe dizisinin ilk sezonunun sonunda başkahramanlar kendilerini New York’ta bir gökdelenin tepesinde bambaşka bir New York’a bakarken bulur. 11 Eylül yaşanmadığı için İkiz Kuleler yerinde dururken, semada zeplinler süzülmektedir. Çünkü “paralel” New York’ta işler farklı şekilde gelişmiş, farklı kararlar alınmıştır. Sam Lubell ve Greg Goldin’in New York’un gerçekleşmemiş mimari projelerini gün ışığına çıkardığı kitap da benzer şekilde alternatif bir New York sunuyor.
Never Built New York (Asla İnşa Edilmemiş New York) New York’ta şehre dair gerçekleştirilememiş 200 hayal yer alıyor. Mesela Hugh Ferriss’in Metropolitan Müzesi’nin Fifth Avenue girişi için merdivenler yerine önerdiği rampa ve 1947’de Manhattan’daki Birleşmiş Milletler binası için yaptığı çizim alternatif New York planları arasında.
Joseph Urban’ın 1926’da Metropolitan Opera House için hazırladığı taslak, Thomas Hastings ve Daniel Chester French’in 1909’da önerdiği Amerikan Yerlisi Anıtı, Rufus Henry Gilbert’ın 1870 tarihli tüplü havaray, Charles Rollinson Lamb’in 1904 tarihli köşegen şeklindeki şehir planı, R. Buckminster Fuller’ın 1961’de Manhattan için çizdiği dev kubbe, Robert Moses’ın Fifth Avenue ve Washington Park Square için tasarladığı kesişme alanı ve Frank Gehry’nin Aşağı Manhattan için tasarladığı 2000 tarihli Guggenheim Müzesi kitapta dikkat çeken diğer projelerden bazıları…
New York böyle de gözükebilirdi
Rufus Henry Gilbert’ın 1870 tarihli tüplü havaray teklifi
Charles Rollinson Lamb’in 1904 tarihli köşegen şeklindeki şehir planı
R. Buckminster Fuller’ın 1961’de Manhattan için çizdiği dev kubbe
Robert Moses’ın Fifth Avenue ve Washington Park Square için tasarladığı kesişme alanı
Frank Gehry’nin Aşağı Manhattan için tasarladığı 2000 tarihli Guggenheim Müzesi
Thomas Hastings ve Daniel Chester French’in 1909’da önerdiği Amerikan Yerlisi Anıtı
Hugh Ferriss’in 1947’de Manhattan’daki Birleşmiş Milletler binası için yaptığı çizim
Hugh Ferriss’in Metropolitan Müzesi’nin Fifth Avenue girişi için merdivenler yerine önerdiği rampa
Joseph Urban’ın 1926’da Metropolitan Opera House için yaptığı çizim
Şimdilerde ise Queens Müzesi “Asla İnşa Edilmemiş” New York’u somut bir şekilde görmek isteyen hayalciler için bir sergi hazırlığında. 35 bin dolarlık bütçe için şimdiden 20 bin doların üzerinde fon bulan girişim Kickstarter ile destek aramayı sürdürüyor.