Sanatatak yazarı Efe Beşler bu hafta ve her hafta yeni çıkan kitaplardan en önemlilerini seçiyor. Bu haftanın önerileri: Kıraç Gökyüzü, Eksik Bir Şey, Üşümüş Kuşlar ve 21.Yüzyılda Milliyetçilik: Teori ve Siyaset
Kıraç Gökyüzü
Bu hafta da yeni bir roman tanıtımıyla devam edelim. Haftanın yeni kitaplarından biri ‘Kıraç Gökyüzü‘. 2012 yılında Nijerya’lı E. E. Sule tarafından yazılan bu kitap Ayrıntı Yayınları tarafından yayımlandı. Kitabın çevirisini Damla Karadeniz ile Hamza Zeytinoğlu yapmış.
Çağımızın en büyük sorunlarından birkaçı olan kimlik siyaseti (milliyetçilik, ırkçılık) ve ekonomik yoksunluk ya da yoksulluk diye düşünüyorum. Klasik tabirle zengin ile fakir arasındaki uçurumun artması ve bununla beraber yan yana giden kimlik çatışmaları, dünyaya yayılmasa da, bölgesel savaşlara doğru evrilmiş vaziyette. Bu savaşlardan da en çok çocuklar ve kadınlar etkilenmekte. Günümüzde bu çatışmalardan dolayı aileler parçalandigi icin, huzursuzluk ve mutsuzluk hakim olmakta ve bu durum virüs gibi yayılmakta. Özellikle Afrika’da İslam ile Hristiyanlığın çatışması çok da yeni olmasa gerek. Özellikle Nijerya devleti tarafından terörist organizasyon olarak kabul edilen Boko Haram‘ı duyunca yaşanan dinsel çatışmayı belki daha iyi anlayabiliriz. Suriye’de IŞİD’in yaptığı barbarlıklar öncelikli olsa da, Boko Haram da ismini yaptığı eylemlerle duyuruyor.
İşte yeni kitabımızda, yukarıda belirttiğim can alıcı iki konuyu ele alarak, bir ailenin dramını ülkenin içinde bulunduğu koşullara dayanarak anlatıyor. Nijerya’da geçen roman, din savaşlarının acı yönünü ortaya koyuyor ve sınıfsal bir kesiti de bizlere sunuyor. Romanın temel kahramanı ergenlik çağındaki Murtala. Onun gözünden dinsel çatışmaları, ailesinin anne ve babasının ve kardeşlerinin yaşam mücadelesi anlatılıyor. Bu süreç içinde Murtala çok ciddi olaylarla karşı karşıya kalıyor ve çevresindeki insanlarla etkileşime giriyor. Aynı zamanda sağduyusunu ve gelecek duygusunu da korumaya çalışıyor. Çevresindeki insanlardan kentle, yaşamla, siyaset ve dinle ilgili bilgiler alarak içinde bulunduğu hayatı anlamlandırmanın peşine düşüyor. Yazar, modern yaşam ile gelenekselliği bir arada gösterirken, hayalkırıklıklarını etkileyici bir biçimde sunuyor. Fakat en önemlisi de, Hristiyanlık ile Müslümanlığın Nijerya’daki çekişmesini, çatışmasını ve yıkılan hayatları sunarak aslında barış içinde yaşamanın değerini en güzel anlatımıyla ifade ediyor. Tüm bu sorunları bir gencin gözünden anlamak için bu kitabı okumanızı tavsiye ederim.
Eksik Bir Şey
İkinci romanımız Sami Özbil‘in Eksik Bir Şey adlı kitabı. İletişim Yayınları tarafından basılmış.
Sami Özbil ilk olarak şiir kitaplarıyla tanındıktan sonra bu kitabı haricinde altı roman yazmış, Eksik Bir Şey de kendisinin yedinci romanı.
Özbil, bu romanında bir sahil kasabasında gözüne çarpan çarpıklıkları anlatırken, aşkı da resmediyor. Kentsel dönüşümün İstanbul’u nasıl çirkin bir deve dönüştürdüğü herkesce malumumuz. Koskoca beton blokların kenti abluka altına aldığını hep beraber izliyoruz. Bu bitip tükenmeyen açgözlülüğü, rant hevesini her daim gözlemliyor, yeri geldiğinde de isyan ediyoruz. Kente binbir zorluklarla gelen çaresiz mültecilerin can alıcı yaşamlarına kahroluyoruz. Etrafımızı saran ırkçılığın şiddetinde boğuluyoruz. "Irkçı değiliz" diye ortalıkta gezip en yakınımızdaki Kürt komşumuza saldırıyoruz. Sınıfsal rekabetimizi üstüne basa basa ya da eze eze vurguluyoruz. Tüm bu dertlerin arasında yaşadığımız ya da devamlı yaşamak istediğimiz aşklarla yaşama tutunmak istiyoruz. İşte Sami Özbil’in bu romanı da, tüm bu konuları ele alarak, aşkın yumşaklığını, yaşamı anlamlandıran halini politikanın hızı ve şiddetini aynı kulvarda ustalıkla buluşturuyor.
Üşümüş Kuşlar
Neşe Yaşın‘ın şiir kitabı. Ayrıntı Yayınları’ndan yayımlandı.
Bu şiir kitabı, "nereye giderse gitsin kendi kafesini, yaralarını yanında taşıyan insanın" mutsuzluğunu ve çıkmazlarını iki kişinin ilk bakışta çok öznel görünen ilişkisi üzerinden dizelere döküyor. Kitabın bütününe yayılan aşk şiirleri, "insanın kendi yalnızlığı kadar başkalarının yalnızlığından da beslenen kederli bir ışığın" eşliğinde, siyasal çatışmaları, şairin bölünmüş ülkesinin acılarını dile getiriyor.*
Ayşegül Tözeren’nin Neşe Yaşın ile yaptığı röportajı bu haftaki Cumhuriyet Gazetesi’nin kitap ekinde bulabilirsiniz.
*Kitabın arka kapağından alıntılanmıştır.
21.Yüzyılda Milliyetçilik: Teori ve Siyaset
İki roman tanıtımıyla bu haftanın yeni kitaplarına giriş yaparken, İletişim Yayınları‘ndan çıkan çok önemli ve değerli bir derleme kitabını atlamak istemiyorum. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi akademisyenlerinden Elçin Toprak ile A. Celil Kaya aynı üniversitede düzenlenen uluslararası konferansın doğurduğu derlemeye hem önemli isimlerin hem de kendilerinin makaleleriyle katkıda bulunmuşlar.
21. yüzyılda dünyada artan bir oranda milliyetçilik akımları gelişti ve şiddet daha da artıyor. Özellikle de Soğuk Savaş’ın sona ermesinden sonra çeşitli coğrafyalarda yeni bir milliyetçilik akımı uyanışa geçti. Acaba bu yüzyılda milliyetçilik akımı nasıl biçimlenecek sorusu önem kazanıyor, hatta gelecekte nasıl bir rol oynacak dünya sistemi içerisinde diye sorgulamak gerekiyor. Bir taraftan da uyanan milliyetçilik akımlari ulus-devlet modelini de yıpratıyor ve makyajını söküyor. Üniter yapının defektlerini de ortaya çıkarıyor. İşte bu ikili krizle ilgili nasıl bir bağ kurulabilir sorusunu sormak ve irdelemek gerekiyor. Bu kitap da yukarıda belirtilen soruların cevaplarını arıyor ve milliyetçiliğin günümüzdeki ve gelecekteki halini tartışarak, yetkin kuramsal analizleri ortaya koyuyor. Özellikle Türkiye’deki can alıcı noktalara da değinen kitapta, Arap Baharı’nda su üstüne çıkan Ortadoğu’daki ulusal kimlikler, Kürt sorunu, Türkiye’deki kimlik meseleleri ve tartışmaları, Avrupa Birliği bağlamındaki milliyetçilik ve ırkçılık, kapitalizmle milliyetçiliğin ve ırkçılığın yakın ilişkisi ve son olarak milliyetçiliği aşmanın yollarını arayan değerli bir çalışma diyebiliriz.
Bu kitapta, çeşitli başlıklar halinde konular derlenmiş. Şöyle ki; Partha Chartterjee Ütopik ve Gerçek Zamanda Halk, Will Kymlicka Geçiş Dönemi Adaleti, Federalizm ve Azınlık Milliyetçiliğin İçselleştirilmesi, Simten Coşar Feminizm Milliyetçilikle Karşılaştığında, Hamit Bozarlan 2010’larda Ortadoğu’da Milliyetçiliği Tartışmak, Bahgat Korany Pan-Arabizm: Kökleri ve Evrimi, Maria Holt Milliyetçilik Söylemi: Şiddetin Arap Dünyasındaki Kadınlara Etkisi, Ephraim Nimni Uluslar, Bölgesel Azınlıklar, Demokratik Teori ve Ulusal Kendi Kaderini Tayin Hakkı, Fırat Mollaer Yeni-Irkçılık, Kapitalizm ve Postmodernlik, Murat Çakır Sağ Populizm: Neoliberal Dönüşümün Egemenlik Aracı, Baskın Oran "Türk" Teriminin Öyküsü, Tanıl Bora Muhafazâr ve İslâmcı Söylemde Beyaz Türk Hıncı, Elçin Toprak ‘Postkolonyal’ Bir Tahayyül: ‘Yeni Türkiye’nin Yeni Ulusu, İlker Aytürk Post-Post-Kemalizm, Martin Van Bruinessen Erken 21.Yüzyılda Kürt Kimlikleri ve Kürt Milliyetçilikleri, Cuma Çiçek Siyasal İslâm ve Dönüşen Kürt Kimliği, A. Celil Kaya Kürt Ulusal Kimliği ve Siyasi Partiler: HEP’ten HDP’ye, Joost Jongerden Pek Çok Dünyanın Sığdığı Bir Dünya?: PKK, Radikal Demokrasi ve Siyaset ile İktidarı Yeniden Düşünmek, Handan Çağlayan Milli Demokratik Devrim Tezinden Demokratik Konfederalizme Kürt Hareketi ve Toplumsal Cinsiyet adlı konularla ilgili makaleleri okuyabilirsiniz.
