Mistisizm ve mânâ arayışı için çiçek yemek

Temmuz ayında, Essex Flowers Art Center’da seyirciyle buluşan Karen Azoulay’ın Semi- Precious adlı sergisi, çiçeklerin unutulmaya yüz tutmuş sembolik değerlerini ve değerli taşların artık pek az kişi tarafından inanılan mistik özelliklerini yeniden canlandırdı.

Sanatçının Eating the Flowers başlıklı videolarında farklı maskelerle kaplı, çeşit çeşit yüzler birbirinden renkli çiçekleri çiğniyor. Her bir temasta farklı bir ifade yer alıyor yüzlerde. Bu ifadeler, çiçeklerin sembolik anlamlarından doğuyor. Onları anlamak için de Karen Azoulay’ın 2015 yılında basılan, çiçeklerin sembolik tarihine dair yaptığı araştırmanın ürünü “Flowers and their Meanings” (Çiçekler ve Anlamları) kitabına bir göz atmak gerekiyor. Örneğin kitaba göre hercai menekşe “düşüncelerimdesin”, pembe karanfil ise “seni hiçbir zaman unutmayacağım” anlamını taşıyor. Bu durumda maskeli yüzlerin ve çiçeklerin yüzeylerinin ötesinde başka anlamlar doğuyor; aşkın ve özlemin ta içlerine işlediği çiçeklerle yüzler bir oluyor ve yüzlerdeki ifadelere, yaşanmışlıklara dönüşüyor.

Karen Azoulay, Lapis Lazuli with Orange Teeth, 2019

Azoulay’ın Lapis Lazuli with Orange Teeth adlı çalışmasında yer alan turuncu lekelerle kaplı dişleri çevreleyen, lapis lazuli (lacivert taşı) taşı rengindeki dudaklar ise gerçek bir hikâyenin betimlemesi. Çünkü bu dudaklar, aslında 11. yüzyılda Almanya’da yaşayan ve aynı zamanda rahibe olan bir tezhip sanatçısından ilhamla ortaya çıkmış. Yapılan incelemeler sonucu, rahibeler mezarlığında kemikleri bulunan kadının dişlerinde lapis lazuli taşının kalıntıları bulunmuş, nitekim bu da araştırmacıları kadının muhtemel bir tezhip sanatçısı olduğunu düşündürmüş. Müzehhibe kadın kağıtları süsleme aşamasında ya lapis boyasıyla kaplı fırçayı yalamış ya da taştan toz boya elde ederken nefes yoluyla taşın tozu ağzına kaçmış. Ancak bir ihtimal daha var: Müzehhibe, Orta Çağ Avrupası’nda tılsımlı güçleri olduğuna inanılan lapis lazuli taşının tozlarını büyüsünden faydalanmak için de yutmuş olabilir. İşte Azoulay, bu son ihtimali canlandırmışa benziyor. İnanmak isteyenler için rahibenin mavi dudakları, bu illüstrasyonda hâlâ taşın büyüsünü deneyimliyor.