SanatatakŞu soğuk, hatta son günlere bakılırsa çok soğuk kış günleri evden çıkmamak için bahane yaratıp ekran karşısında vakit geçirmek için en elverişli günler. Tüm bunlara yakıcı gündem de eklenince dizi ve film maratonları kendine kaliteli zaman yaratmayı başaranlar için en iyi seçeneklerden biri oluyor. Tabii ki ekran karşısında “maraton” kavramı internet ya da online-demand kanalları sonrası çağda doğmadı. Ama son yıllarda zirvesini yaşadığını söyleyebiliriz.
Dizi maratonlarının başlangıcı ABD anaakım yayın ağlarının yan kanallarına dayanıyor. Bu düşük bütçeli kanallar içeriklerini doldurmak ve dizi fanatiklerine kaçırdıkları ya da tekrar izlemek istedikleri bölümleri tekrar sunmak için dizileri yeniden gösteriyor. Mesela dönemin popüler ya da daha önce çok popüler olmuş dizileri olağan haftalık akış yerine (haftada bir) tüm bölümleriyle bir hafta sonuna yayılarak yayınlanıyor.
Türkiye’de artık hayatta olmayan CNBC-e’nin de yaz sezonunda ya da bayram ve resmi tatillerde benzer uygulamalar yaptığına şahit olduk. Birkaç yıl öncesine kadar, bir dizinin bölümlerini arka arkaya izlemenin bu TV tekrarları dışında tek yolu; DVD’ler, CD’ler hatta öncesinde VHS kasetlerdi. Ancak maraton (binge-watching) kavramına yeni bir anlam katan online platformlar oldu. House of Cards, Jessica Jones, Orange is the New Black, Man in the High Castle, Mozart in the Jungle, 11.22.63 gibi diziler haftalık bölümler yerine sezonluk olarak erişime sunuldu. Bir sonraki bölüm için minimum bir hafta beklemek ortadan kalktı. Bu hamle ile hem dizi süre ve senaryoları hem de izleyici alışkanları değişime uğradı.
Jessica Jones
Değişim nasıl başladı?
Dizi maratonu ihtiyacı, televizyonda birkaç sezon boyunca devam eden dizilerin yaygınlaşmasıyla ortaya çıktı. TV dizilerinin önceki sezonlarını sunan servislerin artmasıyla, izleyiciler devam eden programlara çok daha kolayca yetişebilir oldu. ABD’li DVD kiralama şirketi Netflix internet TV platformuna dönüşerek, ilk orijinal yapımı House of Cards’ın tüm bölümlerini aynı anda kullanıcılarına sundu. Kevin Spacey’nin başrolde oynadığı ve yapımcılığını David Fincher’ın üstlendiği dizinin on üç bölümlük ilk sezonu, 2013 yılında online olarak yayınlandı.
Stratejisine şüpheyle yaklaşılan yapım farklı anlatımı ve başarılı kadrosuyla, sadece online TV servislerinin değil, geleneksel TV kanallarının da en iyi dizilerinden biri olmayı başardı. Böylece dizi maratonu kavramının, kaliteli içerik ve yenilikçi düşünce ile nasıl fark yaratabileceği görüldü. Netflix’e Hulu ve Amazon Prime gibi rakip girişimler eklendi. Hatta dizinin tüm sezonunu bir arada yayınlama stratejisi geleneksel yayın ağları tarafından bile taklit edildi. Örneğin NBC, Aquarius’u yayına sokarken internette tüm bölümleri ilk haftadan erişime açtı.
Westworld, 1973
Filmler de yeni akımdan nasibini alıyor
Maraton için dizilere bağımlı kalmak şart değil. Bourne serisini bir seferde izlemek ya da 70’lerin bilim kurgularını üst üste izlemek veya Westworld’ün adapte edildiği filmi dizinin ilk sezonuyla birleştirmek de bu yeni alışkanlığın parçaları… Netflix’in yeni araştırmasına göre, 30 milyondan fazla Netflix üyesi maraton rutinlerine filmleri de dahil etmeye başladı. Üyelerin çoğu (yüzde 59) bir diziyi bitirdikten sonra genelde üç gün süren bir mola veriyor. Sonra başka bir programa geçiyor. Bu mola sırasında bu izleyicilerin yarısından fazlası (yüzde 61) dizi maratonu ruhunu hayatta tutmak için bir film izliyor. Mesela House of Cards’ı Beasts Of No Nation ile birleştirmek buna iyi bir örnek.
Netflix İçeriklerinden Sorumlu Başkan Ted Sarandos şunları söylüyor:
“Televizyonun altın çağında filmlerin Netflix’ten izlendiğini görmek çok enteresan. Buradan şunu anlıyoruz: Filmler insanların izleme rutinlerinin önemli bir parçası ve TV izleme ve TV’den keyif almalarını tamamlayıcı bir etken.”