‘Andy amca, yarını görmeden, yarın yokmuş gibi resim yaptı.’ Andy Warhol’ün yeğeni James Warhola, Pera Müzesi’nde düzenlenen panelde amcasını ve sanat yaşamını anlattı. Barış Çelik Sanatatak için yazdı.
Pera Müzesi, Andy Warhol’un yeğeni illüstratör James Warhola’yı ağırladı dün. Pop Art’ın Amerika’daki en güçlü isimlerindendi Andy Warhol. Sanatçıyı anlatmak üzere yeğeni James Warhola, Pera Müzesi’nde, Andy tarafından tasarlanan ”Campbell’s” çorba tenekesini masanın üzerine koyduktan sonra başladı konuşmaya.
James Warhola amcası Andy’nin sanat yaşamında ve özel hayatında küçükken yaşadıklarının çok önemli payı olduğunu, bununla beraber Andy’nin annesinin müziğe ve sanata düşkün bir insan olduğunu belirtti. Eski Avrupa geleneğini Amerika’yla buluşturan bu annenin oğlu üzerinde çok büyük bir etkiye sahip olduğunun altını çizdi James Warhola.
Warhola, amcası Andy’nin nev-i şahsına münhasır ve çok özel bir insan olduğunu ve dışarıda çok ciddi olmasına rağmen aile içinde son derece şakacı ve güleç bir insan olduğunu söyledi.
Film yapımcısı olarak da sanata katkı sunduğunu ve bu alanda sıradan insan deneyleri dediklerimizi ele aldığını anlıyoruz Warhola’nın sözleriyle. Warhola, ‘Andy Amca’nın muzipliklerinden dolayı film yönetmenleri onunla çalışmayı çok severdi’ diye de ekliyor.
Ünlü illüstratör,Andy Warhol’un çok kısa zamanda çok şey ürettiğini ve çok çalışkan biri olduğunu söyledi. Dönemin sanatçılarından birinin; ‘Ondan tek çizim istediğimizde, o beş çizim getirirdi ve arasından siz seçerdiniz’ dediğini de dile getirdi. Pop Art’ta en önemli unsurlardan birinin renklerin kullanımı olduğunu ve Andy’nin henüz 1950’lerde bunu çok başarılı bir şekilde yaptığını söyledi.
James Warhola, kariyerinin bir anlamda amcasını masada o meşhur ayakkabıların çizimini yaparken seyrettiğinde başladığını söyledi. Warhola, bu çizimlerinde tükenmez kalemi tercih ederdi ve tek seferde sayfa üzerinde tam da istediği yerde belirirdi objeler diyerek Andy Warhol’un yeteneğini ortaya koyuyordu. O dönemler Andy’nin karikatür çizimleri yapmaya başladığını ancak ondan daha iyi çizen bir sanatçı gördüğünde, ‘Sen daha iyisin. Ben bu işten çekilsem daha iyi olacak’ dediğini belirtti Warhola. Andy Warhol’un nasıl ilginç bir sanat insanı olduğunu ortaya koyuyordu bu örnek.
1962’de 32 parçadan oluşan çorba teneke tasarımları Los Angeles’ta sergilenince bir kişinin tümüne 1000 $ vereyim teklifini kabul etmişti Andy. Yeğen Warhola, ‘O,bunun kendisine bir kapı açacağını düşünerek bu kadar ucuza satmıştı’ dedi. Zaten tarih onu doğrulamaktadır.
James Warhola, ‘O dönem sanat eleştirmenleri malzemesini popüler kültürden alan ‘pop art’ı olumsuz bir şekilde eleştiriyordu. Amcam bu işten para kazanıncaya kadar ve sanatını kabul ettirinceye kadar 7-8 yıl geçti’ dedi. Sonrasında Times gibi dergilerin ve albümlerin kapağını yapan bir sanatçı haline geldiğini belirtti.
Warhola,1968’deki o talihsiz olaydan bahsetti. Andy Warhol’a suikast girişiminden. ‘Valeri Jean diye dengesiz bir kadın üç kez ateş etti amcama ve hastaneye kaldırıldı’ dedi. Doktorların yaşaması güç dediği Andy Warhol’un yirmi sene daha sanata katacağı çok şey vardı henüz. O suikastten tam yirmi sene sonra öldü Warhol.
James Warhola, o saldırıyı dönüm noktası olarak tanımladı ve Andy’nin deneysellikten uzaklaştığını ve genel olarak para kazanmak için ünlüleri ‘olduğundan güzel’ resmetmeye başladığını belirtti.
James Warhola, o eserlerin ortaya çıktığı Andy Warhol’un stüdyosundan bahsetmeye başladı konuşmasının sonlarına doğru. ‘Ona factory (fabrika) derlerdi’ diye de ekledi. ‘Ne yazık ki çok fazla anım yok fabrikayla ilgili’ diyerek de hüzünlendi Warhola. Bununla beraber Andy Warhol’da şeytan tüyü olduğunu, çok fazla dostu olduğunu ve fabrikasında da Paul Morrissey gibi ünlü isimlerin olduğunu söyledi. Warhol, ‘Amcamın onları kullandığıyla ilgili söylentiler duymuştum. Bunu kabul etmiyorum. Ancak onlar amcamı bir sıçrama yapmak için kullanmış olabilir’ dedi.
Sorular kısmında, bir eşcinsel olan Andy Warhol’un aşk hayatı sorulduğunda James Warhola samimi bir şekilde soruyu cevapladı. ‘Amcamın gay olduğunu küçükken anlamamıştık. Ancak ‘fabrika’sında çalışan Johnson ismindeki sevgilisini görünceye kadar. Aileden bazıları bunu kabul etmedi. Ancak amcam bir eşcinseldi’ dedi. Warhola, Andy’nin hayatının son birkaç yılında ondan ayrıldığını ve sonrasında oldukça sakin bir hayat geçirdiğini söyledi.
James Warhola, amcasının sanatın her şey olabileceğini, sanatın kurallara uymak zorunda olmadığını ve yeter ki kapıları biraz daha açabilelim dediğini ifade etti. Bunun için, amcasının kendi çalışmalarını entelektüel yaklaşımlarla izah etmeye çalışmadığını, Warhol’un ihtilafı sevdiğini ve tüm eleştirileri dikkatle dinlediğini belirtti. Diğer yandan, Warhola, amcasının ego sahibi olduğunu, kendisini önemli hissettiğini ve ünlülerle dirsek temasında olmayı da sevdiğini söyledi.
Ünlü illüstratör, Andy’nin ‘pop art’ sanatı icra ettiği için,onun toplumun tahlilini yaptığını ve insanların neyi arzuladığını tespit etmeye çalıştığını ekledi sözlerine.
1987 yılında Andy Warhol’un safra kesesi şikayetiyle hastaneye gittiğini ve ancak hastanede ameliyat sonrası ölünce aile fertlerinin haberi olduğunu söyledi yeğen Warhola. ‘O aileden kimsenin üzülmesini istemezdi’ dedi; ‘Andy amca, yarını görmeden, yarın yokmuş gibi resim yaptı.’
