Sinemada başlayan sanat dünyasını altına alan #MeToo dalgası Nobel ödüllerinde de kriz yarattı, cinsel taciz skandalı ödül tartışmalarını gölgeledi. Akademi, üyelerinden birinin eşi hakkındaki cinsel taciz iddialarıyla başlayan krizin sonunda Akademi başkanı ve dört üye istifa etti.
Tartışmalar geçen Kasım ayında İsveç Akademisi’nin fonlarıyla kültürel bir proje yürüten Fransız fotoğrafçı Jean-Claude Arnault, 18 kadın tarafından cinsel taciz ve saldırı ile suçlandığında başladı. İddiaya göre, sadırıların önemli bir kısmı İsveç Akademisi’ne ait binalarda olmuştu. Arnault ise iddiaları reddediyordu. Arnault’un eşi yazar Katarina Prostenson‘un Akademi üyesi olduğu için ödül komitesinden çıkarılması istendi ancak öneri reddedilince tartışma iyice büyüdü. Nobel adaylarının isimlerinin sızdırılması komite içindeki ayrılıkları derinleştirdi.
Sonunda bir dizi istifa yaşandı. İstifa edenler arasında cinsel taciz skandalına eşinin adı karışan yazar Prostenson ile Akademi başkanı Profesör Sara Danius da yer aldı. Komitede 11 üye kaldı. Bunlardan Kerstin Ekman, 1989’da Akademi, Salman Rüştü‘nün Şeytan Ayetleri kitabı hakkında yayınlanan “fetva”yı kınamayı reddettiğinden bu yana oy kullanmıyor.
Bu yılın ödülünün akıbeti ne olacak?
Akademi yönetmeliğine göre, yeni bir üye atanabilmesi için komitenin en az 12 üyeyle toplanması gerekiyor. Teknik olarak ise Akademi üyeliğine gelen bir kişi bu görevi “ömür boyu” sürdürüyor ve çalışmalara katılmayı reddedebilmekle birlikte istifa edemiyor.
İsveç Kralı Karl Gustaf, kuralları değiştirerek üyelerin istifasını mümkün kılacağını açıkladı. Bu durumda 2019 yılında iki ödül birden açıklanacak. 1939 yılında da ödül açıklanmamış ancak o yılın ödülü daha sonra Amerikan oyun yazarı Eugene O’Neill‘a verilmişti.
Akademi’nin kararında cinsel tacize karşı #MeToo kampanyası da etkili oldu. Cinsel taciz iddiaları nedeniyle ödül verilse de, kazanan kişinin ödülü kabul etmesi sorun olacaktı.