Bu yıl İskoçya Pavyonu’nda gösterilen Rachel Maclean’ın “Spite Your Face” adlı filmi, insanların içindeki açgözlülüğün derinleştikçe ve arttıkça, en çaresiz ruhların bile vahşileşebildiğini gözler önüne seriyor. 57. Venedik Bienali’nde gösterilen, Rachel Maclean’ın film uyarlaması politik bir eleştiri niteliğinde.
Maclean, Pinokyo hikayesinin sanatsal olarak zengin ve politik potansiyele sahip olabileceğinin farkına varmasıyla beraber mevcut siyasi, sosyal ve ekonomik krizleri, böylesi karmaşık bir ortamı yansıtabileceği bir sistem eleştirisi yapıyor. Ayrıca Pinokyo’ya olan aşinalık izleyicinin de ilgisini çekiyor.
Maclean “Spite Your Face” ile bize adeta karanlık bir Venedik masalı sunuyor. Film, pencereleri karartılmış, ışıkları söndürülmüş ürkütücü bir 13. yüzyıl kilisesinin içinde, dikey olarak asılı duran projeksiyon perdesi üzerinde izleniyor. Maclean’ın ürpertici film müzikleriyle, karanlığa adım atıyorsunuz.
Rachel Maclean’ın 30 dakikalık Carlo Collodi’nin Pinokyo Maceraları’nın (1881-83) uyarlamasında gösteriş ve kibirin tehlikeleriyle ilgili kinayeler, görselliği araç olarak kullanan kültürel bir eleştiri niteliğinde. Bu nedenle Maclean’ı, Jeff Koons ve Cindy Sherman’ın alanları sayılabilecek karanlık ve ışıltılı satirist kültüne ait sanatçı grubunda sayabiliriz.
‘’Spite Your Face’’ başladığında, dişleri iltihaplı ve çürümüş, bembeyaz yüzünde kırmızı yaralarıyla, ürpertici ve umutsuz, renksiz bir dünyada yaşayan Pic (tam adı Pinokyo Gepetto) adlı androjen bir sokak çocuğuyla karşılaşıyoruz. Pic filmin başında Other World Offerings adlı tapınağın içinde bir iPad’de dilek tutuyor ve kendini aniden ışıltılı bir cennete buluyor. Ödüle ulaşan Pic artık toplumun itibarını kazanmış, zengin ve şöhretli birine dönüşüyor. Pic’in çürümüş yüzü ışıldayan altın haline dönüştürülüp, dişleri platin kaplanıyor ve dibi sonu olmayan kredi kartı, her zevkine cevap veriyor. Elbette, bu mucizevi yükselişin bir bedeli var. Pic kartıyla satın alma işlemi yaptığı her defa, kollarında yırtılmalar, yaralar ortaya çıkıyor. Pic’in popüleritesi düştükçe kredi kartı tükeniyor, bu sonsuz tüketimin yaralarını iyileştirmek için Truth adlı ikinci bir parfüm de hikayede mevcut. Pic zenginlik ve yoksulluk çemberinde sıkışık kalıyor, ya rahatsız edici derecede ışıltılı ve altın kaplı cennete yükseliyor ya da sokak çocuğu olarak hayatın umutsuzluğuna düşüyor. Pic, bu güzel ışıltılı cennetten gitmek istemiyor, çünkü böylesi bir hayata imreniyor ve tüm bu zenginlikleri kaybetmemek, yalanlar söylemesine ve açgözlülüğüne sebep oluyor. Pic’in eninde sonunda onurunu kaybetmesi, çürümesi ve kötüleşmesi kaçınılmaz hale geliyor.
Spite Your Face, Maclean
Pinokyo’nun daha ürpertici bir versiyonu
Pinokyo, Disney’inde öncesindeki geçmişine geri dönüyor ancak “Spite Your Face” aynı öykünün daha karanlık bir versiyonu, çağdaş ve evrensel temalar 37 dakikalık bir film gösterisinde birleşiyor. Filmin içindeki olaylar ile çağdaş gerçek-sonrası dünyamızla paralellikler net olarak anlaşılabilir, Brexit sonrası ve Trump’ın Beyaz Saray dönemine tanık oluyoruz. Filmde fazlaca kullanılan altın rengi, Trump’ın altın rengi şık oval ofisiyle mükemmel biçimde eşleştirilmiş.
Maclean’ın filminde lüks Hollywood estetiğini ve yaşantısını taklit etmesinin sebebi, popüler kültür estetiğini ve onun negatif etkilerini açığa çıkarmak – tüketicilerin erişilemez cazibe imgeleriyle hipnotize edilmesini daha açık bir dille gösterme isteğiydi.
Spite Your Face, yoksulluk, gurur, utanç, istismar ve şiddeti, içinde yaşadığımız topluma bulaşan bu çatışma hallerini birbiriyle bağlayarak anlatıyor. Maclean, Pic’in hikayesiyle, açgözlülüğün derinleştikçe daha da yıkıcı bir etkiye sahip olduğunu en çaresiz ruhları bile vahşileştirebilecek bir duygu olduğunu gösteriyor. Tüm rolleri Maclean’ın kendisinin oynamasıyla cinsel şiddet gibi aşırı rahatsız edici eylemlerde dahi kendisini hem failin hem de kurbanın yerine koymuş oluyor. Sınıf baskısı, cinsel şiddet gibi acımasız toplumsal sorunları gözler önüne seren bu yapıt Bienal’in en’leri arasında.
Spite Your Face (2017), Rachel Maclean tarafından 26 Kasım’a kadar 2017 Venedik Bienali’ndeki Scottish Pavilion’da devam ediyor.
Spite Your Face’in Fragmanı
Kaynak: hyperallergic.com