Postmodernizme karşı mimari ve edebiyat üzerinden yeni bir eleştiri geliştirirken, ütopya kavramı ve deneyimini yeniden okuyarak kapitalizme karşı teorik bir hat oluşturan Zamanın Tohumları bu haftaki kitap tavsiyemiz…
Ütopya kavramı ve deneyimi yeniden hayat buluyor. Fredric Jameson, MonoKL‘dan çıkan kitabı Zamanın Tohumları ile postmodernizme mimari ile edebiyat üzerinden eleştirel bir yaklaşım geliştiriyor ve ütopya kavramını yeniden gündeme getiriyor.
“Ütopik metin hikâye anlatmaz; bir mekanizmayı, hatta bir tür makineyi tarif eder. Ütopik bir durumda bulunabilecek türden insan ilişkileriyle oyalanmak ya da dengeli ve kalıcı bir duruma ulaştığımızda olmasını isteyeceğiniz türden hayatları tahayyül etmek yerine bir taslak çıkarır. Laf aramızda büyük Ütopyacılar bunu da yaptılar. Zaman zaman herhangi bir sahnenin, herhangi bir masum ya da o kadar da masum olmayan hazzın ara sıra görülen pastoral keyfini çıkardılar (burada da tam bir Ütopyacı, Ütopik hayalcinin Plâtoncu ideasının örneği olan Fourier, zirveyi kimseye bırakmaz).
Bununla birlikte Ütopyacılar, bunu yaparken daha çok, inşa edilmelerinin bile bu ilişkileri ve bu hazları, bu sahneleri tek başına mümkün kılacak kusursuz mekanizmaları dikkatlice kaydettiler. Ütopyacının idealleri açısından yaşam, çelişkili bir projedeki imgelemi gerektirir zira muhtemelen hepsi de; çok suistimal edilmiş, örneklenmesi bir yana fiilen tanımı gereği ve yapısına mündemiç olduğundan önceden tanımlanamayan özgürlük kavramını tasvir etmeye ve uygulamaya niyetlenmişlerdir. Özlemini çektiğiniz tecrübenin, henüz var olmayan bir özgürlük içinde neye benzediğini zaten biliyorsanız, o zaman gerçekten özgürlüğü değil de esasen yalnızca bu tekrarı dillendirmiş olabileceğiniz konusunda şüphe doğar. Buna karşın izdüşümü korkusu, başka bir deyişle açık bir geleceği şimdiye ait biçimsiz ve bastırılmış toplumsal alışkanlıklarımızla kirletme korkusu da, yarının kolektifliğine ilişkin fantezilerin hoşgörülmesine yönelik sürekli bir tehdittir.”
Fredric Jameson