Nobel ekonomi ödüllü Richard H. Thaler tüm kariyerini, ekonomideki en temel faktörün insanlar, yani hata yapmaya eğilimli, öngörülebilir davranışlarda bulunan bireyler olduğu fikrini araştırarak geçirdi. Bu haftaki tavsiyemiz “Akıllı İnsanların Mantıksız Kararları” işte bu akademik alanı biraz daha gündelik hayata indirgemeyi ve hem ekonomiyi hem de dünyayı kavrayışımızı değiştirmeyi hedefleyen, kimi zaman şaşırtıcı kimi zaman da son derece esprili bir kitap.
Geleneksel ekonomi, rasyonel aktörleri hesaba katarak teoriler üretir. Fakat araştırmasının ilk dönemlerinde Thaler bu rasyonel aktörlerin gerçek insanlara pek benzemediğini fark etti. İster bir elektronik cihaz alalım, ister maç bileti satalım ya da ev kredisine başvuralım, hepimiz bazı önyargılarla hareket ediyoruz ve ekonomistler tarafından varsayılan mantık standartlarına uymayan kararlar veriyoruz. Diğer bir deyişle “uygunsuz” davranıyoruz. Daha da önemlisi bu uygunsuz davranışlarımız ciddi sonuçlara yol açıyor. İnsanların hatalı kararları üzerine araştırma yapan bu alan, ekonomistler tarafından başta eğlenceli bir fikir olarak görülüp çok önemsenmese de artık büyük ilgi görüyor ve hayatın tüm alanlarında, ticari işletmelerde ve hükümetlerde daha iyi kararların alınmasında fayda sağlıyor.
İnsan psikolojisiyle ilgili yeni keşifleri piyasa davranışlarıyla birleştiren Richard H. Thaler gitgide daha karmaşık bir hal alan dünyamızda daha akıllıca kararlar verebilmesi için okuyucuyu bilgilendiriyor. Thaler ayrıca davranışsal ekonomi analizinin ev ekonomisinden televizyon şovlarına, yeni bir binadaki ofis planlamasından Uber gibi işletmelere kadar pek çok farklı konuya yeni bir bakış açısı sunduğunu kanıtlıyor.
Thaler’ın geleneksel ekonomi anlayışına karşı verdiği tutkulu savaşla ilgili pek çok anıyla da süslenmiş Akıllı İnsanların Mantıksız Kararları’nda insanın en büyük zaafları mercek altına alınıyor. Ekonomi ve psikolojinin buluştuğu bu ortak noktada yöneticilerin, karar mercilerinin ve tüm insanların öğrenebileceği önemli bilgiler ortaya çıkıyor.
Pegasus Yayınları‘ndan çıkan ve Zafer Akın tarafından Türkçeye çevrilen kitabın orijinal adı: Misbehaving – The Making of Behavioral Economics.