Alin Taşçıyan69. Berlin Film Festivali’nin Altın Ayı adayları ve yarışma dışı filmlerden oluşan Resmi Program’ı ve Berlinale Special seçkisi tamamlandı. Cinsiyet eşitliği büyük ölçüde sağlandı. Her yıl Venedik ve Cannes misali festivallere oranla çok daha fazla sayıda kadının filmine yer veren Berlin’in Sundance’ten sonra bu adımı atmış olması önemli bir gelişme.
7-17 Şubat tarihleri arasında düzenlenecek Berlinale’de 16 Altın Ayı adayının 7 tanesi kadın, 9 tanesi erkek yönetmen imzası taşıyor. Queer sinemanın da yıllardır kalesi olan Berlinale’nin eşitliği yakalaması şaşırtıcı değil, bu durumun filmlerin “nitelik”leri bahane edilerek baltalanması da şaşırtıcı olmayacaktır.
Açılışını Lone Scherfig’in The Kindness of Strangers (Yabancıların İyiliği) adlı filmiyle yapacak olan 69. Berlinale’deki en heyecan verici yapım 90 yaşındaki Fransız usta Agnes Varda’nın yarışma dışı gösterilecek olan otobiyografik filmi Varda par Agnès (Agnès, Varda’yı Anlatıyor). Bu benzersiz yönetmenin, benzersiz üslubuyla kendini anlatmasını hem sinefiller hem feministler dört gözle bekliyor.
Varda par Agnès (Agnès, Varda’yı Anlatıyor)
Polonya sinemasının ustalarından Agniezska Holland, Mr. Jones ile 1930’ların karanlığından bugüne gönderme yapacak. 1930’larda SSCB’ye yaptığı yolculuklarda özellikle Ukrayna kırsalındaki açlığa tanık olan ve bu konuda yazdığı makaleler Batı’da ses getiren Galli gazeteci Gareth Jones’a (James Norton) odaklanan filminin bugünkü Rusya – Ukrayna krizine de referans olacağını bekleyebiliriz.
Balkanların güçlü kadınları Gospod postoi, imeto i’ e Petrunija (Tanrı Var, Adı Petrunya) filminde buluştu. Makedon yönetmen Teona Strugar Mitevska, kızkardeşi, ünlü oyuncu Labina Mitevska’nın yapımcılığını üstlendiği filmin senaryosunu Saraybosna Film Festivali’nin de programcılarından olan Elma Tataragic ile birlikte yazdı. Ortodoks aleminde İsa’nın vaftiz günü, Epifani olarak kabul edilen 6 Ocak’ta suya atılan haçı çıkarmanın kişiye uğur getireceği düşünülür. İstanbul’da da gözlendiği üzre bu törene erkekler katılır. Küçük bir Makedon kenti olan Spit’te papazın nehre attığı haçı Petrunya adlı bir kadının çıkarır. Erkekler itiraz eder ama Petrunya geri adım atmaz!
Gospod postoi, imeto i’ e Petrunija (Tanrı Var, Adı Petrunya)
Isabel Coixet ise Elisa ve Marcela’da, 1901 yılında yaşandığına inanması zor bir öykü anlatıyor. Sevdiği genç kız Elisa ile evlenebilmek için bir erkeğin kimliğine bürünen, rahibi de kandırıp kilisede düğün yapabilen Marcela’yı beyazperdeye taşıyor.
Avusturyalı Marie Kreutzer kendini işe ve spora adamış bir genç kadının, varlığından kimseye söz etmediği paranoid-şizofren kızkardeşinin intihar teşebbüsüyle dengesinin bozulmasını Der Boden unter den Füßen (Ayağımın Altındaki Yer)’de ele alıyor.
Angela Shanelec, Ich war zuhause, aber (Evdeydim, ama)’yı 13 yaşında bir çocuğun bir hafta boyunca ortadan kaybolduktan sonra çıkagelmesiyle gelişen olaylar üzerine kurdu. Nora Fingscheidt da Systemsprenger (Sistem Çökerten)’de 9 yaşında bir kız çocuğunun Alman Çocuk Esirgeme kurumlarının bütün aşamalarından geçişine odaklanan bir toplumsal eleştiri yapıyor.
Çin’den güçlü akın
Çin sinemasının güçlü isimleri bu yıl Berlin’de bir araya geldi. İlk filmi Kızıl Darı Tarlaları ile Altın Ayı kazanan Zhang Yimou, Beijing Bisikletleri ve Zao Yu ile Gümüş Ayı kazanan Wang Xiaoshuai Çin Halk Cumhuriyeti, Tuya’nın Evliliği ile Altın Ayı kazanan Wang Quan’an Moğolistan’ı yeni yapımlarıyla temsil edecek. Beijing Film Akademisi’nden mezun olma dönemlerine göre Zhang, epik filmleriyle anılan 5. kuşağın en ünlü temsilcisi. İki Wang ise 6. kuşaktan. Wang Xiaoshuai konu seçimleri ve tarzları açısından Jia kentli kuşak diye de anılan gruba ait.
Zhang, Yi miao zhong (Bir Saniye)’de 70’li yıllarda Kuzeybatı Çin’de kırsal kesimde bir sinema tutkunu ve evsiz barksız bir kadın arasındaki ilişkiyi konu alıyor. Wang Xiaoshuai, Di jiu tian chang (Elveda, Oğlum)’da bütün filmlerinde olduğu gibi çok uzun bir sürece yayılarak, 80’li yıllardan bugüne iki çiftin Çin’in değişen ekonomisinden nasıl etkilendiklerini anlatıyor. Wang Quan’an Moğolca yumurta anlamına gelen Öndög’ü şimdilik gizemini koruyor.
Yi miao zhong (Bir Saniye)
Festivalin Generation ve kısa film bölümlerinde de Çin yapımları yer alıyor. Shen Jie’nin Splash adlı filmi kısa film dalında Altın Ayı için yarışacak. Hong Konglu Derek Tsang imzalı Better Days, Bai Xue imzalı The Crossing ve Wang Lina imzalı A First Farewell de Generation bölümüne seçildi.
69. Berlinale’nin resmi programlarında yer alan filmler
Yarışma
The Kindness of Strangers (Yabancıların İyiliği) / Lone Scherfig (Danimarka, Kanada, İsveç, Almanya, Fransa) Açılış filmi
Der Boden unter den Füßen (Ayağımın Altındaki Yer) / Marie Kreutzer (Avusturya)
Di jiu tian chang (Elveda, Oğlum) / Wang Xiaoshuai (Çin Halk Cumhuriyeti)
Elisa y Marcela (Elisa ve Marcela) / Isabel Coixet (İspanya)
Der Goldene Handschuh (Altın Eldiven) / Fatih Akin (Almanya, Fransa)
Gospod postoi, imeto i’ e Petrunija (Tanrı Var, Adı Petrunya) / Teona Strugar Mitevska (Makedonya,
Belçika, Slovenya, Hırvatistan, Fransa)
Grâce à Dieu (Tanrıya Şükür) / François Ozon (Fransa)
Ich war zuhause, aber (Evdeydim, ama) / Angela Schanelec (Almanya, Sırbistan)
Kız Kardeşler (A Tale of Three Sisters) by Emin Alper (Turkey / Germany / Netherlands / Greece)
Mr. Jones / Agnieszka Holland (Polonya, İngiltere, Ukrayna)
Öndög (Yumurta) / Wang Quan’an (Moğolistan)
La paranza dei bambini (Piranhalar) by Claudio Giovannesi (İtalya)
Répertoire des villes disparues (Kayıp Şehirler Repertuarı) / Denis Côté (Kanada)
Synonymes (Eşanlamlılar) by Nadav Lapid (Fransa, İsrail, Almanya)
Systemsprenger (Sistem Çökerten / Nora Fingscheidt (Almanya)
Ut og stjæle hester (At Hırsızlığı) / Hans Petter Moland (Norveç, İsveç, Danimarka)
Yi miao zhong (Bir Saniye) / Zhang Yimou (Çin Halk Cumhuriyeti)
Yarışma dışı
Varda par Agnès (Agnès, Varda’yı Anlatıyor) / Agnès Varda (Fransa) Vice (Yardımcı) / Adam McKay (ABD)
L’adieu à la nuit (Geceye Veda) / André Téchiné (Fransa, Almanya)
Amazing Grace / Alan Elliott (ABD)
The Operative (Görevli) Yuval Adler (Almanya, İsrail, Fransa, ABD) Marighella / Wagner Moura (Brezilya)
Berlinale Special
ANTHROPOCENE: The Human Epoch (Antroposen: İnsan Çağı) /Jennifer Baichwal, Nicholas de Pencier, Edward Burtynsky (Kanada)
The Boy Who Harnessed the Wind (Rüzgarı Dizginleyen Çocuk) Chiwetel Ejiofor (İngiltere)
Brecht / Heinrich Breloer (Almanya, Avusturya)
Celle que vous croyez (Olduğumu Sandığınız Kişi) / Safy Nebbou (Fransa)
Es hätte schlimmer kommen können – Mario Adorf (Daha Kösü Olabilirdi – Mario Adorf) / Dominik Wessely (Almanya)
Gully Boy (Sokak Çocuğu) / Zoya Akhtar (Hindistan)
Lampenfieber (Spotlar Altında) / Alice Agneskirchner (Almanya)
El Norte (Kuzey) / Gregory Nava (ABD 1984)
Peter Lindbergh – Women Stories (Kadın Öyküleri) / Jean Michel Vecchiet (Almanya)
Photograph (Fotoğraf) / Ritesh Batra (Hindistan, Almanya, ABD)
Watergate – Or: How We Learned to Stop an Out of Control President (Watergate-Veya: Kontrolden Çıkmış Bir Başkanı Durdumayı Nasıl Öğrendik) / Charles Ferguson (ABD)
Weil du nur einmal lebst – Die Toten Hosen auf Tour (Dünyaya Bir Kere Gelirsin- Die Toten Hosen Turnede) / Cordula Kablitz-Post, konser yönetmeni Paul Dugdale (Almanya)