Jonas Mekas hakkında Türkiye’de şimdiye kadar yapılmış en kapsamlı retrospektif 22 Ekim’den itibaren Arter’de gerçekleşecek. Bu etkinlik Arter Film Programı’nın da açılışını müjdeliyor. Artık Arter’de haftalık düzenli film gösterimlerinin yanı sıra üç aylık süreçlerde tema veya yönetmen odaklı retrospektifler, söyleşi ve paralel etkinliklerle zenginleştirilmiş gösterimler düzenlenecek.
Jonas Mekas Retrospektifi avangard sinemanın en etkili temsilcilerinden biri olarak kabul edilen ve bu yıl 96 yaşında hayatını kaybeden Jonas Mekas’ın üretimine kapsamlı bir bakış sunuyor. 22-27 Ekim 2019 tarihleri arasında gerçekleşecek Jonas Mekas Retrospektifi kapsamında 1960’larda New York’taki avangard sanat ortamını epik bir bakışla ele alırken John Lennon, Yoko Ono, The Velvet Underground gibi aynı zamanda Mekas’ın dostları da olan sanatçılara yer veren Walden; Mekas’ın New York’a geldiği ilk yıllarda şehri keşfedişini, 1950’li ve 60’lı yıllarda canlanan film ve sanat çevrelerini belgeleyen Kayıp, Kayıp, Kayıp (Lost, Lost, Lost); Venedik Film Festivali’nde En İyi Belgesel Ödülü’nü kazanan Askeri Hapishane (The Brig) ile Jackie Kennedy ve ailesinin Andy Warhol’un evinde geçirdiği yazları kayıt altına alan Cennetin Bu Yanı: Bitmemiş Bir Biyografiden Parçalar’ın (This Side of Paradise: Fragments of an Unfinished Biography) da aralarında olduğu kısa, orta ve uzun metrajlı toplam 30 film gösterilecek.
Arter Film Programı’nda ayrıca çalışmalarında deneysel sinemaya odaklanan bir akademisyen, yönetmen, yapımcı ve dağıtımcı olan Pip Chodorov’un Jonas Mekas ve Anthology Film Archives üzerine çektiği filmler de yer alacak. Pip Chodorov aynı zamanda 27 Ekim Pazar günü saat 18:00’de Çiğdem Öztürk’ün moderatörlüğünü yapacağı panelde Mekas’ın sanatçı kişiliği ve Anthology Film Archives’da bağımsız ve deneysel sinemanın korunması, araştırılması ve gösterilmesi için yaptığı çalışmalar üzerine konuşacak. 26 Ekim Cumartesi saat 18:00’de yapılacak “Seyir Halinde Hafıza” başlıklı panelde de yönetmen Burak Çevik ve sinema yazarı Abbas Bozkurt; Jonas Mekas’ın filmlerinin, aralarında Maya Deren, Stan Brakhage, Gregory Markopoulos, Kenneth Anger, Andy Warhol ve George Maciunas’ın da bulunduğu avangard sinemacı ve sanatçılardan, Beat Kuşağı’ndan, 50’lerden 70’lere New York sanat çevresini sürekli canlı kılan enerjiden nasıl ilham aldığı üzerine konuşacaklar.
Mekas, yönetmen, görüntü yönetmeni, kurgucu, yazar, oyuncu, şair ve yayımcı kimlikleriyle oldukça üretken ve çok yönlü bir sanatçıydı. 1922’de Litvanya’da doğdu, Nazi işgali sırasında tutuklanıp Hamburg’daki bir çalışma kampına götürüldü. Çalışma kampından kurtulup 1949 yılında New York’a gelen Mekas, kardeşi Adolfas’la birlikte Film Culture dergisinin yayımlanmasına katkı sağladı. John Lennon ve Andy Warhol’un da aralarında yer aldığı dönemin sanatçılarının üretimlerine önemli etkileri bulunan Mekas, “günlük” formatında çektiği belgesellerle gündelik gerçekliğin küçük parçalarını, kişisel deneyim, dokümantasyon ve anlatının bir karışımına dönüştürdü. Bağımsız filmlerin gösterimlerine ev sahipliği yapan Film-Makers’ Cinematheque’i ve bu projenin olgunlaşmasıyla hayata geçen Anthology Film Archives’ı kurdu.
Sevgi Gönül Oditoryumu’nda gerçekleşecek film gösterimlerinin bilet fiyatı 15 TL. Biletler Arter’den temin edilebilir ve telefonla rezervasyon yaptırılabilir. Retrospektif kapsamında gerçekleşecek söyleşilere katılım ise ücretsiz olacak.
Film programı Jonas Mekas Retrospektifi’nin ardından 29 Ekim’den itibaren her hafta salı günü Sevgi Gönül Oditoryumu’nda, Arter koleksiyonundan oluşturulan sergiler Saat Kaç? ve Kelimeler Pek Gereksiz’e paralel olarak düzenlenecek gösterimlerle devam edecek. Sergilerin kavramsal çerçevelerini oluşturan ritim, mekân, kişisel tarih, anlatılar, film hafızası, izler, arkeoloji gibi temalar etrafında tasarlanan programda Agnes Varda, Chantal Akerman, Alain Resnais, Chris Marker, Laurie Anderson ve Apichatpong Weerasethakul’un otuza yakın filmi gösterilecek.
22-27 EKİM JONAS MEKAS RETROSPEKTİFİ PROGRAMI
22 EKİM SALI
17:30 Litvanya’ya bir Yolculuğun Hatıraları, 1972, 82’
20:00 Kayıp Kayıp Kayıp, 1976, 173’
23 EKİM ÇARŞAMBA
Ağaçların Silahları, 1962
16:00 Silahları Çekerken (Yön.: Charles Levine), 1961, 4’
Ağaçların Silahları, 1962, 84’
18:00 Walden (Günlükler, Notlar ve Taslaklar), 1968-1969, 180’
24 EKİM PERŞEMBE
Williamsburg, Brooklyn, 2002
16:00 Jonas Askerî Hapishaneyi Çekerken (Yön.: Storm de Hirsch), 1964, 6’
Askerî Hapishane, 1964, 98’
18:00 Williamsburg, Brooklyn, 2002, 15’
Greenpoint’ten Mektup, 2004, 80’
20:00 Çölde Durmuş Hayatının Saniyelerini Sayıyor, 1985, 150’
25 EKİM CUMA
Andy Warhol’un Yaşamından Sahneler, 1990
16:00 Zefiro Torna ya da George Maciunas’ın Yaşamından Sahneler, 1992, 34’
Andy Warhol’un Yaşamından Sahneler, 1990, 35’
İyi ki Doğdun John, 1996, 24’
Cennetin Bu Yanı: Bitmemiş Bir Biyografiden Parçalar, 1999, 35’
20:00 İlerlerken Anlık Güzellikler Takıldı Gözüme, 2000, 16mm, 288’
26 EKİM CUMARTESİ
Burak Çevik
14:00 Mutlu Bir Adamın Yaşamından Çıkarılmış Sahneler, 2012, 68’
Almanya’dan Hatıralar, 2012, 20’
16:00 Panel (Burak Çevik ve Abbas Bozkurt)
18:00 Jerome’a Notlar, 1978, 45’
Arada Derede, 1978, 16mm, 52’
20:30 Henüz Yitirilmeyen Cennet (ya da Oona’nın Üçüncü Yaşı), 1979, 16mm, 96’
27 EKİM PAZAR
Uykusuz Gece Masalları, 2011
13:30 Sanat Dolu Bir Film Makarası, 1963, 20’
Hare Krişna, 1966, 4’
Sirk Üzerine Notlar, 1966, 12’
Vietnam Haber Filmi, 1968, 4’
Millbrook’tan Haberler, 1966, 12’
Sokak Şarkıları, 1983, 10’
Kusurlu 3-Karelik Filmler, 1995, 6’
Avignon Şarkısı, 1998, 5’
Seyahat Şarkıları, 2003, 23’
16:00 Panel: Pip Chodorov (Mod: Çiğdem Öztürk)
Panel öncesi:
Jonas Kamerayı Elinden Bırakmıyor (Yön.: Pip Chodorov), 2002, 10’
18:30 Uykusuz Gece Masalları, 2011, 114’