Peru’da bulunan 9 bin yıl yaşındaki kadın avcı mezarı, ilk insanlar arasındaki cinsiyet eşitliğini ortaya çıkardı. 17 ila 19 yaşları arasında öldüğü düşünülen avcının çok sayıda taş mermi ve kesici aletle gömüldüğünün tespit edilmesi tarih kitaplarındaki “avcı erkek” ve “toplayıcı kadın” klişesini yıktı.
California Üniversitesi’nin Peru’daki And Dağları’nda yer alan Wilamaya Patjxa bölgesinde yaptıkları kazılarda 9 bin yıllık bir kadın avcı mezarı bulundu. Kadının mezarından onun büyük hayvanları mızrak fırlatarak avladığını gösteren taş mermiler, mızraklar, bıçak ve çeşitli kesici aletler, hayvan organı fosilleri ve birçok silah çıktı.
Araştırmacıların tarihteki yanılgıya karar vermesinin tek sebebi bu mezar değil tabii ki… Kuzey ve Güney Amerika’daki 107 mezar alanında, yaklaşık 8 bin ile 14 bin yıl öncesinde öldüğü düşünülen Geç Pleistosen ve Erken Holosen dönemlerinden 429 iskeleti incelendi. Bunlardan 27’sinin av aletleriyle gömüldüğü ve bunlardan 11’inin kadın, 15’inin ise erkek olduğu belirlendi. 1 iskeletin cinsiyeti ise tespit edilemedi. Science Advances’da yayınlanan çalışmada, örneklemin “erken dönemlerde büyük avlara kadınların katılımının erkekler kadar sık olduğunu kanıtlamak için yeterli olduğu ifade edildi.
California Üniversitesi antropoloji profesörü ve araştırmanın başyazarı Randy Haas, “Daha önce avcı-toplayıcı toplumlar arasındaki iş bölümünün cinsiyete katı bir şekilde bağlı olduğu düşünülüyordu. Ama şimdi insanlığın derin avcı-toplayıcı geçmişinde, cinsel iş bölümünün daha farklı ve muhtemelen daha eşitlikçi olduğu açıkça görülüyor” dedi.
Yanılgının sebebi aslında kanıtlar değil önyargı
İlk insanların yanına gömülen nesnelerin onların hayatında kullandığı ve kimliğinin bir parçasını oluşturan eşyalar ya da etkileşimde bulundukları hayvanlar olduğunu biliyoruz. Ancak önceki araştırmalarda bazı bilim insanlarının daha önce keşfedilen kadın mezarlarında av aletleri ortaya çıkarıldığında bile bu fikri reddetmesi bu gerçeğin geç ortaya çıkmasına neden oldu.
Hass, bu mezar alanının konuyla ilgili en sağlam kanıt olduğunu şu sözlerle açıklıyor: “Arkeolojide, gerçek kadın avlanma davranışını anlamamıza yardımcı olmak için güçlü bir vaka gerekiyordu. Tarihi ve çağdaş avcı-toplayıcılar arasında neredeyse her zaman erkekler avcı, dişiler de toplayıcı olarak kabul edildi. Bu nedenle ve muhtemelen batı toplumunda iş bölümüne ilişkin cinsiyetçi varsayımlar nedeniyle, arkeolojik bulgularla ortaya çıkan kadınların avlanma araçları, onların hakim dünya görüşlerine uymuyordu.”
