37. Avrupa Film Ödülleri, 7 Aralık’ta İsviçre’nin Lucerne kentindeki Kültür ve Kongre Merkezi’nde sahiplerini bulacak. EFA-Avrupa Film Akademisi’nin yeni yönetiminin hem insanlar hem de filmler arasındaki sınırları kaldırmasıyla bu yılki ödüller hatırlanan bir dönüm noktası olacak.
Avrupa Film Akademisi değişen ve gelişen dünya görüşlerine uyum sağlamak için 2024 yılında eşitlik ve çeşitlilik getiren önemli adımlar attı. Avrupa çapında dengeli bir temsil için Yönetim Kurulu’na seçilen 15 bölgeden 16 temsilci arasında yapımcı ve festivalci Başak Emre de yer alıyor. Bu uğurda başlatılan değişiklikler çerçevesinde ilk transnasyonal topluluk temsilcisi Sami toplumundan seçildi. Önceki yönetimlerin temelini attığı değerlerin üstüne yeni hassasiyetler de eklendi.
EFA’nın canlı aksiyon kurmaca hâkimiyetini bitirip belgesel ve canlandırma filmleri de Avrupa Filmi kategorisine almasıyla birlikte çok daha ilginç ve adil bir hâl aldı Avrupa Film Ödülleri. Eskiden Avrupalı sayılmayan isimlerin adaylıklarının kabul edilmesi ise kapsayıcılık adına ciddi bir gelişme. Kutsal İncirin Tohumu Avrupa Filmi dalında aday olmakla kalmadı bu yıl Almanya’ya iltica eden Mohammed Rasoulof da Avrupalı Yönetmen ve Senarist kategorilerinde aday gösterildi. Süleyman’nın Hikayesi filmiyle Cannes Film Festivali Belirli Bir Bakış bölümünde En İyi Erkek Oyuncu seçilen 23 yaşındaki Gineli göçmen Abou Sangare, dördüncü başvurusunda da Fransa’dan oturma izni alamamış olmasına rağmen Avrupalı Aktör kategorisinin adaylarından biri oldu.
Wim Wenders
Başarı Ödülleri Wim Wenders, Isabella Rossellini ve Labina Mitevska’ya.
Harry Hauser tarafından sahneye konacak olan 37. Avrupa Film Ödülleri’ni sekiz dil konuşan Fernando Tiberini sunacak. Bin konuğun katılacağı tören, 18 ülkede, ARTE dahil 23 kanal ve platformdan ve europeanfilmacademy.eu adresinden ve sosyal medya hesaplarından canlı yayınlanacak. EFA’nın eski adıyla Twitter olan X’ten çıkma kararını bu vesileyle vurgulayalım. Kısaca KKL olarak bilinen, ünlü mimar Jean Nouvel’in tasarladığı, Lucerne Gölü manzaralı görkemli merkezdeki törende, Avrupa Film Akademisi’nin eski başkanlarından ve bu önemli kıta ağının oluşumunda en büyük payın sahibi olan Wim Wenders, Yaşam Boyu Başarı Ödülü alacak. Almanya’dan ABD’ye uzanan filmografisinde çok büyük başarılara imza atan Wim Wenders genç kuşakları derinden etkiledi. Avrupa sinemasının iki büyük ustası, Ingrid Bergman ve Roberto Rossellini’nin kızı olarak başladığı sinemada kendi kariyerini inşa edebilen Isabella Rossellini, Dünya Sinemasında Avrupalı Başarısı Ödülü alacak. Eurimages Ortak Yapım Ödülü Makedonya’dan Labina Mitevska’ya verilecek. Milcho Manchevski’nin Yağmurdan Önce filmindeki oyunculuğuyla yıldızı parlayan Labina Mitevska, iki kardeşiyle birlikte kurduğu şirketle birçok Avrupa yapımına imza attı.
Avrupa Sineması’nın en iyileri
Beşi canlı aksiyon kurmaca, beşi canlandırma ve beşi de belgesel olan 15 film arasından hangisinin Avrupa’nın en iyisi seçileceği büyük merak konusu. Canlandırma ve belgeseller kendi kategorilerini korudukları için yine bir canlı aksiyon kurmacanın seçilmesi kuvvetle muhtemel. Bu yıl Emilia Perez ile Jacques Audiard’in ve Yandaki Oda ile Pedro Almodóvar’ın şansı yüksek.
Canlandırmaların hepsi birbirinden çarpıcı ve sanatsal açıdan yetkin işler. Dolayısıyla bu kategorideki sinematik tatmin diğer filmlerin sağladığının çok üstünde. İlle de bir seçim yapmak gerekiyorsa bir kedinin bir su baskını sırasındaki macerasını konu alan Straume (Akış) derim. Bir yanıyla Doğu Avrupa canlandırma geleneğinin bir örneği, bir yanıyla Ghibli Stüdyosu yapımlarını andırıyor. Filistin’in en parlak yıldızı Hiam Abbas’ın ödül törenine katılacak olması şahane, kızı Lina Soualem’in aile tarihine odaklanan Hoşça Kal Taberiye belgeseli ilk beş aday içinde yer alacak.
Yönetmen adaylarının hiçbiri belgesel ya da canlandırma yönetmeni değil, bekleneceği üzere. Ancak, bence yılın en iyi filmlerinden biri olan Dahomey yaratıcı bir iş olduğu ve mizansen de yapıldığı için Mati Diop istisnai olarak Avrupalı Yönetmen kategorisine dahil edilmeyi hak ediyor. Muhammed Rasoulof ise sonunu getiremediği bir filmle artık bir Avrupalı olmanın yararını görüyor. Ama o falso final senaryo kaynaklı olduğu için anlaşılır siyasi sebeplerle aday gösterildiği kategoriler arasında Avrupalı Senarist olmasa da olurdu… Emanuel Parvu imzalı Rumen yapımı Dünyanın Sonuna Üç Kilometre başta olmak üzere yılın en iyilerinden birçok film hiç adaylık elde edemezken Kutsal İncirin Tohumu oldukça öne çıktı. Dünyanın Sonuna Üç Kilometre’nin kıymetini belki aday gösterildiği Avrupa Üniversite Film Ödülü oy verenleri bilir…
Keşifler ve kanıksananlar
Uluslararası Film Eleştirmenleri Federasyonu işbirliğiyle ilk filmlere verilen Keşif Ödülü-FIPRESCI Ödülü’nün çok güçlü adayları var… Ancak kazananın Ingmar Bergman ile Liv Ullman’ın torunu olan Halfdan Ullmann Tøndel’in Armand adlı filmi olması kimseyi şaşırtmayacaktır. Duygusal yaklaşımın yanı sıra Danimarka ve İsveç filmlerinin her daim blok oyu vardır. Alışılmadık şekilde bu filmin başrolünü üstlenen bir Avrupa starı da Avrupalı Aktris dalında aday gösterildi: Dünyanın En Kötü İnsanı filmiyle 2021 Cannes Film Festivali’nde En İyi Kadın Oyuncu seçilen Renate Reinsve… Benim nazarımda Armand ne bir keşif ne de yeterince iyi bir film Santosh ya da Anul Nou Care N-a Fast (Gelmeyen Yeni Yıl) ile kıyaslayınca…
Zoe Saldaña – Karla Sofía Gascón
Avrupalı Aktris kategorisi bu yıl gerçekten çok çekişmeli. Reinsve’nin yanı sıra, bu yıl Cannes’da Emilia Perez ile En İyi Kadın Oyuncu seçilen İspanyol transkadın Karla Sofia Gascon oyuncu güçlü bir aday. Mesleğinin doruğundan hiç inmeyen Tilda Swinton, Almodovar’ın Venedik’te Altın Aslan kazanan Yandaki Oda filmindeki rafine performansıyla benim favorim. İğneli Kız’ın iki başrol oyuncusu birden bu ödüle aday. Trine Dyrholm çok deneyimli ve daha önce çok ödül kazanmış bir isim. Vic Carmen Sonne de ülkesinde oldukça tanınan ve birçok adaylık elde etmiş bir isim. Bu tartışmalı filmin başarısında büyük payları var.
Avrupalı Aktör kategorisinde de iki Alman oyuncu aday gösterildi. Lars Eidinger’in Berlin Film Festivali Senaryo ödüllü Ölmek’deki performansı bu filmdeki en tutarlı öğe… Neden bu kadar beğenildiğini bunca yıl çözemediğim hele bu filmde her zamanki melankolik havasında bir fark göremediğim Franz Rogowski Andrea Arnold’un Bird’ü ile aday. Abou Sangare’nin Süleyman’ın Hikayesi’nde insanın içine işleyen bir varoluş mücadelesi veren göçmen kurye rolüyle, Ralph Fiennes’in Konsey ve Daniel Craig’in Queer’deki ödüllük performanslarını geride bırakmasını umuyorum. Süleyman’ın Hikayesi ile Boris Lojkine’in Avrupalı Yönetmen dalında aday gösterilmemesi de haksızlık gibi geliyor, hele Andrea Arnold, filmografisinin bugüne kadar ki en zayıf işine imza atmışken…
Kayıtsız kalınmayan kısa filmler
Kısa filmler arasında bu yıl Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye kazanan Nebojša Slijepčević imzalı Hırvat filmi, Čovjek Koji Nije Mogao Šutjeti (Sessiz Kalamayan Adam) Yugoslavya’yı bölen savaş sırasında geçen gerçek bir olaya dayanıyor. 27 Şubat 1993 tarihinde Belgrad’dan Karadağ’a gitmekte olan bir treni durdurup etnik temizlik amaçlı katliama başlayan Sırp milislere, 500 yolcu arasından direnmeyi göze alan tek kişinin öyküsünü anlatıyor.
Diğer adaylar Portekiz’den Basil da Cunha’nın 2720, Hollanda’dan Nina Gantz’ın Wander to Wonder, Fransa’dan Salomé Da Souza’nın Boucan (Yaygara) ve Caroline Poggi ile Jonathan Vinyl’ın La Fille qui Explose (Patlayan Kız) adlı filmleri.
Mükemmeliyet Ödülleri belirlendi
Avrupa Film Akademisi üyelerinin oylarıyla belirlenen adaylar arasından kazanan isimler 7 Aralık akşamı açıklanacak ama teknik dallardaki Mükemmeliyet Ödülleri uzmanlardan oluşan jüri tarafından belirlendi bile. Bu yılki jüri besteci Dascha Dauenhauer (Almanya), yapım tasarımcısı Miljen Kreka Kljakovic (Sırbistan), makyöz Barbara Kreuzer (Almanya), kostüm tasarımcısı Katarzyna Lewinska (Polonya), özel efektler süpervizörü Iñaki Madariaga (İspanya), görüntü yönetmeni Kate McCullough (İrlanda), kurgucu Laurent Sénéchal (Fransa), ses tasarımcısı Joakim Sundström’ten (İsveç) oluşuyordu.
Cevher, görüntü yönetmeni (Benjamin Kračun) ve görsel efektler (Bryan Jones, Pierre Procoudine-Gorsky, Chervin Shafaghi & Guillaume Le Gouez) dallarında ödül aldı. Şişli Kız, yapım tasarımcısı (Jagna Dobesz) ve müzik (Frederikke Hoffmeier) dallarında ödüle değer görüldü. Marc-Olivier Brullé, Pierre Bariaud, Charlotte Butrak, Samuel Aïchoun ve Rodrigo Diaz, Süleyman’ın Hikayesi ile ses ödülü kazandı. Kostüm tasarımı ödülü Das Teufel’s Bad (Şeytanın Hamamı) ile Tanja Hausner’e, makyaj ve saç ödülü ise Gün Doğarken ile Evalotte Oosterop’a verildi. Emilia Perez’in kurgu dalında (Juliette Welfling) ödül alması en güçlü adaylardan biri olduğuna işaret ediyor.
Avrupa Film Ödülleri bundan böyle Ocak ayında verilecek. Bu nedenle 2025 yılı pas geçilip, 2026 Ocak ayında Berlin’de tören yapılacak. Bu düzenleme sayesinde bütün 2025 Avrupa yapımlarının değerlendirilebilmesi ve 5600’den fazla üyenin dijital platformlardan bütün adayları izlemeye yeterince vakti kalması hedefleniyor.
37. Avrupa Film Ödülleri Adayları:
Avrupa Filmi
Emilia Perez / Jacques Audiard
Yandaki Oda / Pedro Almodóvar
Kutsal İncirin Tohumu / Mohammad Rasoulof
Cevher / Coralie Fargeat
Vermiglio / Maura Delpero
Hoşça Kal Taberiye / Lina Soualem
Dahomey / Mati Diop
W Zaweiszeniu (Arafta) / Alina Maksimenko
Gidecek Yer Yok / Yuval Abraham, Rachel Szor, Basel Adra, Hamdan Ballal
Soundtrack to a Coup d’Etat (Bir Darbenin Soundtrack’i) / Johan Grimonprez
Straume (Akış) / Gints Zilbalodis
Život K Sezrani (Lüküs Hayat) / Kristina Dufková
Sauvages (Vahşiler) / Claude Barras
El Sueno de la Sultana (Sultana’nın Hayali) / Isabel Herguera
Piyanisti Vurdular / Fernando Trueba, Javier Mariscal
Avrupa Belgeseli
Bye Bye Tiberias / Lina Soualem
Dahomey / Mati Diop
W Zaweiszeniu (Arafta) / Alina Maksimenko
Gidecek Yer Yok / Yuval Abraham, Rachel Szor, Basel Adra, Hamdan Ballal
Soundtrack to a Coup d’Etat (Bir Darbenin Soundtrack’i) / Johan Grimonprez
Uzun Metraj Canlandırma
Straume (Akış) / Gints Zilbalodis
Život K Sezrani (Lüküs Hayat) / Kristina Dufková
Sauvages (Vahşiler) / Claude Barras
El Sueno de la Sultana (Sultana’nın Hayali) / Isabel Herguera
Piyanisti Vurdular / Fernando Trueba, Javier Mariscal
Yönetmen
Andrea Arnold / Bird
Jacques Audiard / Emilia Perez
Pedro Almodóvar / Yandaki Oda
Mohammad Rasoulof / Kutsal İncirin Tohumu
Maura Delpero / Vermigilo
Senarist
Jacques Audiard / Emilia Perez
Magnus von Horn & Line Langebek / İğneli Kız
Pedro Almodóvar / Yandaki Oda
Mohammad Rasoulof / Kutsal İncirin Tohumu
Coralie Forget / Cevher
Keşif/ FIPRESCI Ödülleri
Armand / Halfdan Ullmann Tøndel
Hoard (İstif) / Luna Carmoon
Kneecap (Diz Kapağı) / Rich Peppiatt
Santosh / Sandhya Suri
Anul Nou Care N-a Fost (Gelmeyen Yeni Yıl) / Bogdan Mureșanu
Akiplesa (Toksik) / Saulė Bliuvaitė
Aktris
Renate Reinsve / Armand
Karla Sofía Gascón / Emilia Perez
Trine Dyrholm / İğneli Kız
Vic Carmen Sonne / İğneli Kız
Tilda Swinton / Yandaki Oda
Aktör
Franz Rogowski / Bird
Ralph Fiennes / Konsey
Lars Eidinger / Ölmek
Daniel Craig / Queer
Abou Sangare / Süleyman’ın Hikayesi
Genç İzleyici Ödülü
Lars er LOL / Eirik Sæter Stordahl
Ibelin’in Olağanüstü Hayatı / Benjamin Ree
Sieger Sein (Kazanan Olmak) / Soleen Yusef
Avrupa Üniversite Film Ödülü
April (Nisan) / Dea Kulumbegashvili
Armand / Halfdan Ullmann Tøndel
Kneecap (Diz Kapağı) / Rich Peppiatt
Anul Nou Care N-a Fost (Gelmeyen Yeni Yıl) / Bogdan Mureșanu
Mond (Ay) / Kurdwin Ayub
Dünyanın Sonuna Üç Kilometre / Emanuel Pârvu