Tipik bir komedi mi Ödenmeyecek Ödemiyoruz?
Oyun bir fars. Komedisi çok güçlü. Bu komedi içerisinde dünyanın asal sorunlarına doğrudan değinen bir oyun. O bakımdan biraz da iç acıtıcı. Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Dario Fo ilerici bir yazar. Fikirlerini üstten bir dil kurarak değil, halk tiyatrosu hamuruyla yoğurup seyircisiyle eşit ilişki kurarak yapmak istiyor ve bunu çok iyi başarıyor.
Bu oyunda da varoşlardaki işçi sınıfının başına gelenlerle anlatıyor derdini yazar. Geçim sıkıntısı çeken kadınlar fiyatların zamlanmasına karşı çıkıp eski fiyatlar üzerinden alışveriş yapmaya karar veriyorlar, olaylar giderek büyüyor ve marketleri yağmalıyorlar. Yazar Dario Fo bu olaylar üzerinden son derece açık ve eğlenceli bir o kadar da düşündürücü güçlü bir sistem eleştirisi koyuyor ortaya.
Daha önceki sahnelenişlerinden farkı nedir?
Elbette oyun birçok kez sahnelenmiş dünyada ve Türkiye’de. Çok değişik sahneleyişler var. Ben oyun sahnelerken birinci önceliğim yazarın düşüncesini ve derdini seyirciye en doğru ve net biçimde aktarmaktır. Bunun önüne geçebilecek hiç bir reji numarası ya da yaratım üslubuna meydan vermemeye çalışırım. Bir başka deyişle öncelikle yazara hizmet ederim.
Sahnelemenin farklı olması değil doğru olması daha kıymetlidir benim için.
Bu oyun biçim açısından biraz zorlu bir oyun. Bıçak sırtı, sınırlarda dolaşan bir yapısı var. Komedisi ile düşüncesi arasındaki dengeyi çok hassas kurmak gerekiyor. Dario Fo’nun ‘gülme’ olgusuna yaklaşımı beni çok etkiler. ‘Gülme’nin birleştirici gücünü ve iletişimdeki işlevini çok iyi bilen bir yazar. O nedenle sahneleyişte de seyircinin ‘gülme’sini önemsedim.
Ekibinizde kimler var?
Genç, dinamik bir ekip. Bizim için çok özel bir ekip:) Beş kişilik oyuncu kadrosunun dördü bizim Antalya’daki ilk öğrencilerimiz. Şükrü, Ece, Kıvanç ve Serpil yıllar önce Antalya Tiyatro Atölyesi’nde tiyatroya birlikte başlayan neredeyse çocukluk arkadaşları. 20 yıl sonra tekrar aynı projede oynamaları bu oyuna kısmetmiş… Onur ekibe yeni dahil oldu ama çabuk kaynaştı. Bizim için çok kıymetli, çok yönlü bir oyuncu, aynı zamanda CAS’ın sahne direktörlüğünü de yürütüyor.
“Sanki dün akşam yazılmış gibi”
Oyunu ele alırken günümüzle özdeşleştirdiğiniz yerler oldu mu?
Benim özdeşleştirmeme gerek kalmadı çünkü oyun 1974 yılında yazılmış olmasına rağmen sanki dün akşam yazılmış gibi. Zaten bu nedenle de sevdiğimiz bir oyun. Sorunlara sistem açısından bakması, bunu yaparken inanılmaz bir ritm ve eğlenceli sahneler silsilesi ile seyirciyi kavraması çok etkileyici.
Dario Fo’nun tiyatro tarihindeki yerini nasıl tanımlarsınız?
Haylaz bir tiyatrocu. Çok güçlü bir eleştirisi ve bunu yapmak için enerjisi de var. Kendisi aramızdan ayrıldı ama pozitif enerjisiyle yaşıyor elbette. İtalyan halk tiyatrosu olan Commedia Dell Arte ve tüm halk tiyatrosu geleneklerine kucak açmış bir yazar, oyuncu ve yönetmen.
Peki ya ülkemizdeki yerini? Kimdir Dario Fo seyircisi?
Dario Fo tiyatro seyircisi tarafından çok bilinen bir yazar. Hem uzun oyunları hem de kısa oyunları çok oynanır ve seyredilir. Gülmeyi seven, popülist yaklaşımlara prim vermeyen, toplumsal sorunlara kulak tıkamayan seyirci için kıymetli bir yeri vardır ülkemizde.
Sizin seyirciniz nasıldı? Oyunla nasıl bir ilişki kuruyorlar?
Oyunu olabildiğince seyirciye açtığım için sahneyle seyirci arasında sıcak bir iletişim doğuyor. Çok eğleniyorlar. Çok samimi bulduklarını ve beğendiklerini söylüyorlar. Cihangir Atölye Sahnesi yeni bir tiyatro oluşumu olduğundan seyirciyle bu şekilde buluşabiliyor olmak çok sevindirici bizim için.
“Oyuncu yetiştirmeyi seviyoruz”
CAS’ın diğer oyunlarından ve varsa gelecek projelerinden de bahsedebilir miyiz?
CAS’ın ilk oyunu “Bir Alaturka Hikayet: Raif ile Letafet“. Bu oyunun da bizim için çok özel bir yeri var. Yukarıda sözünü ettiğim Kıvanç Kılınç yazdı oyunu. İlk yazarlığı onun ve tiyatromuzu özgün bir oyunla açmak istediğimiz için bu oyunla açtık. Muhammet Uzuner sahneledi. Bu oyun da bir komedi. Geleneksel oynama biçimlerinden yola çıkarak bugünün dünyasının dinamiklerini içinde barındıran bir oyun.
Şu an için her iki oyunumuz da sahnede. Nisan sonuna kadar oynuyoruz. Nisan sonu sezonu kapatıyoruz. Önümüzdeki sezonda yeni oyunlar da eklenmiş olacak elbette. Bir yandan da okulumuzun atölye oyunları var. Sahnemizi öğrencilerimizin atölye oyunlarına bırakıyoruz. Çok yoğun bir programı var sahnemizin. O yüzden yeni projelerimizi yazın çalışacağız.
CAS nedir?
Muhammet ile birlikte yaklaşık 25 senedir oyunculuk eğitimi veriyoruz. Öğrenciliğimiz biter bitmez Muhammet 1993 yılında Antalya’ya giderek Tiyatro Atölyesi’ni kurdu ve 2 yıl sonrasında ben de sürece dahil oldum. 12 yıl süren ve kendince tezleri olan bir tiyatro hareketi yürüttük. Uzun yıllar boyunca da tiyatro yaptık ve bir çok kuruluşta oyunculuk eğitimi verdik. Seviyoruz oyuncu yetiştirmeyi. Elbette kendimize ait bir okul ve tiyatro fikri aklımızın bir köşesinde hep vardı ama bu işi şu zaman yaparız diye bir şey yoktu kafamızda. Yıllardır yaşadığımız mahallede uygun bir mekan boşalınca şimdi zamanı geldi galiba dedik ve bu serüven başlamış oldu.
Cihangir Atölye Sahnesi hem tiyatro hem de bir oyunculuk okulu. Yapının içinde iki ana bölüm var yani. Oyunculuk eğitimi verilen bir yerde aynı zamanda profesyonel bir sahne olması veya tiyatro olan bir yapıda aynı zamanda eğitim veriliyor olması eğitim almakta olan öğrenciler açısından çok yararlı. Tiyatronun her şeyden önce bir zanaat olduğu ve usta-çırak ilişkisine dayandığı görüşü ile, hocaların ve öğrencilerin birlikte üretim yapabilecekleri ve birbirlerinin üretim süreçlerine tanıklık edebilecekleri bir yapı oluşturmayı hedefledik.
Bu yıl 2 profesyonel oyun ve atölyelerde 6 öğrenci oyunu çalıştık.
* Ödenmeyecek Ödemiyoruz 12-19 ve 26 Nisan’da Cihangir Atölye Sahnesi’nde izlenebilir.