Fatih Vural, Arap müziğinden 10 parçalık enfes bir seçki sunuyor…
Malumunuz olduğu üzere evvelce çok sınırlı bir coğrafyada konuşulan Arapça, 8. Yüzyıldaki fetihlerle birlikte Akdeniz’in güneyinde lingua franca haline geldi. Haliyle sadece dilleri değil, müzikleri de iç içe girdi. İslam öncesi müziği bir çatı altında derleyip toplayan Farabi olur. Müzikle matematiği ilişkilendiren ilk kişi de o olmalı (Müzik hakkındaki eserleri tabii ki Türkçe dışında birçok dile çevrildi). Farabi ile birlikte Arap müziği kendine has bir renge kavuşur. 11.Yüzyılda Endülüs’e ulaşır. Böylelikle müzik tarihinin belki de en sıradışı ve en lezzetli karışımına tanık olur dünya. Aynı dönemlerde Kuzey Afrika’nın girift ritimli müzikleriyle (başta Gnawa) de harmanlanır. 16. Yüzyılda Hint ve Fars müziğiyle, 20. yüzyılda Batı müziğiyle etkileşimi, Arap müziğinin ritm, ses ve saz olarak benzersiz şekilde zenginleşmesini sağlar. Ekteki şarkıların, her bir etkileşimi temsil etmesine gayret ettim. Baştan söyleyeyim; Arap müziğinin olmazsa olmazı Ümmü Gülsüm’ü listeye almadım. Klasik Arap Müziği bu listede zaptedilemeyecek kadar geniş.
Feyruz – Edeish Kan Fee Nas
Lübnan’dan. Ümmü Gülsüm ile beraber Arap müziğinin en önemli ismi. Gençliğinde Klasik Arap Müziği söylüyordu. Sonradan Rahbani Kardeşler’in de katkısıyla Batı Müziği’ne yaklaştı. Ümmü Gülsüm geleneğin, Feyruz modernin sesidir. Adettendir, Ortadoğu’da sabahları dinlenir (akşamlar Ümmü Gülsüm’ündür). Son konserine gittim, Beyrut’taydı. Hayatımda daha görkemli bir şey görmedim. Eğer bir konser daha verecek olursa iki eliniz kanda olsa gidin derim. Bu şarkı hem modern hem oturaklı. Son dönem Arap Pop’u gibi vıcık vıcık değil.
Sudan’ın bağrından. Nübye müziğinin en önemli temsilcilerindendir. İslam öncesine kadar kök salmış kadim bir müzik bu. Virtüöz değil ama yürekten çalıyor udu. Gerçek bir sanatçı. Ondan daha güzel gülen yok.
Fas’lı bir grup. Hollanda’da yaşıyorlar. Kuzey Afrika müziğiyle Batı müziğinin çok hoş bir sentezi. Bakır üflemeliler bolca kullanılmış. Arap müziği için oldukça sıradışı. Eğlencelik ama ciddi bir müzik.
Ermeni asıllı bir Suriyeli. Halep Konservatuarı çıkışlı. Kadife gibi bir ses. Arap müziğinde sık görülen ağır elemi bu şarkıda iliklerinizde hissedeceksiniz. Türk müzisyenler eşlik ediyor albümlerde. Bizim ülkede tanınan pek az sayıdaki Arap şarkıcıdan. Tuhaf değil, ya içimizi yakacak ya yerinden kaldıracak, bize öylesi iyi geliyor. Mezdeke boş yere tutmadı.
Yine Suriye’den. Son dönem Arap Pop müziği içinden dinlemeye değer olanlardan biri. Hamuru karanlıkta yoğrulanlardan değil, neşeli.
Biri Filistin diğeri İsrail’li iki kişiden oluşan bir grup. Rock’n Roll ve blues ile karışmış Arap müziği. Cayır cayır gitar duyacaksınız. Fatih Akın filmlerine müzik olacak türden. Sıradışı. Diğer şarkıları da nefis.
Lübnan’dan. Feyruz’a çok benzetiliyor. Kıyasla biraz daha Batılı. Albümlerindeki parçaların ezici çoğunlu caz olarak değerlendirilebilir. Seçtiğim şarkı söylemesi hakikaten çok kazık bir şarkı. Klasik Arap Müziğine bir örnek olabilir. Gösterişsiz, duru ve içten. Son dönemin en büyük ismi bana kalırsa.
Romen, Bulgar, Flaman ve Fas’lılardan oluşan sirk gibi bir grup. İnanılmaz zenginlikte bir karışım. Klezmer, Balkan, Gnawa, Latin ve Arap müziği karışımı, benzeri olmayan bir sound. Avrupa’da konserleri oluyor bazen. Birine denk geldim. İmrenilecek güzellikteler.
Yemen asıllı İsrail’li Ravid Kahalani’nin projesi. Ortadoğu’nun Jason Kay’i bana kalırsa. Yemen’in kadim müziği Sana’a üzerine kurulmuş her şey. Bambara, Saidi ve Soul eklenince nefis bir şey olmuş. Fena halde eğlenceli ve bir o kadar ciddi bir iş yine.
Tomatito İspanya’nın en meşhur flamenko gitaristlerinden biri. Kariyeri göz kamaştırıcı. Şeyh Ahmed ise Yukarı Mısır’ın Hawatka Köyü’nden bir fukara. Tony Gatlif’in şaheseri Vengo’nun film müziğiydi. Arap müziğiyle flamenkonun harika karışımı. Olağanüstü bir performans.
Hamza El Din – The Message Bearer
Kasba – N’sani
Lina Şemamyan – Ya Msafera
Gaida – Ammar
Boogie Balagan – Ride On Ride On
Rima Khcheich – Muwashah Lahen Tayyah
Va Fan Fahre – Akwa Melly Fat
Yemen Blues – Eli
Tomatito & Şeyh Ahmed al Tuni – Flamenco Soufi
