Müzik yazarımız Fatih Vural’dan Hindistan’ın (ve dünyanın) en çok kaydedilen sesi Lata Mangeshkar seçkisi. Saygılarımızla…
Hint Müziği kadim ve rengarenk bir müzik. Mazisi bin yıllar ötesine, Veda devrine kadar dayanır. Mikrotonlardan (shruti), doğaçlamalara, birbirinden kazık ritimlerden (tala), ters köşe makamlara her ücraya dokunan benzersiz bir müzik. 1940 sonrası altın çağını yaşayan Hint Sineması, Hint Müziği’nin tüm dünyada popülerleşmesine ön ayak olur (tam tersi de olmuş olabilir). Lata Mangeşkar da o yıllarda parlar. Henüz 11-12 yaşlarındadır (inanması güç ama 1929 doğumludur). Sonrası tufandır; 20 ayrı Hint dilinde 40 bine yakın şarkı. Öyle ki Guinnes Rekorlar Kitabı’na ‘tarihte en çok kaydedilen ses’ olarak geçer. Nihayet Hindistan hükümeti tarafından sivillere verilen en yüksek nişan olan «Bharatha Rathna» ile ödüllendirilir. Saygı duruşunu fazlaca hak eden bu hanımefendiyi, sizler için seçtiğim beş şarkı ile takdim edeyim:
1. Lag Jaa Gale
1964 tarihli Woh Kaun Thi filminden. Mütevazi ve içli bir vals (Hint Müziğinde Dadra Taal denir). Raga yani makamı pahadi. Bizdeki mahur gibi, yakıcı olmayan bir hüzün.
2. Humko Humise Chura Lo
2000 tarihli Mohabbetain filminden. Bizdeki sinemalarda da gösterime girdiğini hatırlıyorum. Mangeşkar’a Udit Narayan eşlik ediyor. Nepal doğumludur aslında fakat Bolywood’un en meşhur erkek şarkıcısı diyebilirim. Mangeşkar’dan aşağı kalır yanı yoktur. Mangeşkar’ın bu şarkıyı kaydettiğinde 71 yaşında olduğunu hatırınızdan çıkarmayın.
3. Teri Mehfil Mein Qismat
1960 tarihli Mughal-E-Azam filminden. Şamsad Begüm ile beraber söylüyor. Her ikisi de tüm hünerlerini göstermiş. Alışılmışın aksine Klasik Hint Müziği’ne daha yakın. Dantel gibi incecik bir zevk.
4. Kabhi Khushi Kabhi Gham
2001 tarihli film, şarkı ile aynı ismi taşıyor. Kayıt ise 2003’teki Mangeşkar konserinden. Orkestranın olağanüstü zenginliği ve disiplini bu müziği küçümseyenlere verilmiş asil bir cevap. Muhteşem bir şarkı ve muhteşem bir icra.
5. Aap Ki Nazron Ne Samjha
1962 tarihli Anpadh filminden. Mangeşkar’ın ıskalanan şarkılarındandır. Kuzey Hindistan müziğine (Hindustani) özgü 7/8’lik (Rupak Tala) son derece mücbir fakat şerbet gibi akan bir ritmi var şarkının. Makamı ‘raag adana’; gece yarısı ragalarındandır. Son derece kasvetli.