Geçtiğimiz günlerde Elon Musk, yapay zekanın kendilerinden daha akıllı olamayacağını söyleyen insanları eleştirmiş ve “Yapay zekanın kendilerinden daha akıllı olabileceğini düşünmeyen insanlar, zannettiklerinden daha aptallar” demişti. Yapay zekanın ve robotların gelişimi henüz Musk’ın öngördüğü ve distopyacıların korktuğu o seviyeye gelmedi ancak MIT’nin geliştirdiği bir algoritma herhangi bir sanat eserinin görsel, ekol ya da orijin olarak benzerini bulabiliyor.
MosAIc adıyla hem mozaik hem de yapay zeka (AI) kavramlarına göndermede bulunan algoritma hali hazırda Rijksmuseum ve Metropolitan Museum of Art (Met) arşivleriyle çalışıyor. Adeta yapay zeka ile çalışan bir küratör gibi davranıyor ve sanat tarihinin farklı dönemlerinden farklı sanat formları ve farklı kültürel kökenleri görselleriyle tarayarak benzerlikleri ortaya çıkarıyor.
Algoritma benzerlikleri ararken bazen makinesel öğrenme ve görsel erişim yöntemlerini kullanıyor. Mesela 18 . yüzyılın Hollandalı kaşifi Robert Jacob Gordon’a ait mavi turna çizimi (üstte) ile 1700-1900 İran cam sanatı ürünü arasında bulduğu benzerlik yadsınamayacak boyutta. Aynı çizimi müzelerin Mısır sanat tarihinden eserleriyle karşılaştırdığındaysa Mısır’ın kötülük tanrısı Set’in yılan avlayan bir figürüne ulaşıyor.
MosAIc’e Hollandalıların banyan adını verdikleri Japonların kimonolarından ilham aldıkları 18. yüzyıl kıyafeti girilip (altta) buna benzer bir müzik aleti bulmak istendiğinde de sonuç bir o kadar çarpıcı.
Bu çalışma sayesinde sanat tarihçilerinin işinin kolaylaşması ve belki de bugüne dek gözümüzden kaçan bazı kültürler arası bağları bulmaları ve hipotezlerini bu şekilde desteklemeleri bekleniyor.