“İnsan değişirse ülke de değişir” diyen Mo Yan, Değişim adlı uzun öyküsünde ülkesindeki toplumsal ve siyasal değişimleri dile getiriyor.
Otobiyografi tarzında öykü ya da öykü tarzında otobiyografi diyebileceğimiz yapıt, Çin edebiyatındaki çoğunlukla siyasal olaylara odaklanan tarihsel anlatıların tersine, “insanlar”ın tarihini ele alıyor. Nobel ödüllü yazar Mo Yan‘ın Can Yayınları‘ndan çıkan Değişim‘i bu niteliğiyle değişme sürecindeki bir ülkenin görünümünde tavandan aşağıya değil, tabandan yukarıya bakan bir yaklaşımın temsilcisi. Gündelik yaşamın boyutlarını aşan büyük olayların sokaktaki insan üzerindeki etkisini aktararak tarihe insan sıcağının soluğunu katıyor:
“He Zhiwu’nun üzerine vuran altın sarısı ışıkları görünce, başkaları ne düşüyordu hiç bilmiyorum ama işte tam da o an için bir kahraman oluvermişti gözümde. Yırttığı sayfanın parçaları elinden konfeti gibi süzüldükten sonra tozlu yola düştü. Başkasını bilmem, fakat ben öyle heyecanlanmıştım ki kalbim yerinden fırlayacak gibi çarpmaya başlamıştı. Ders kitaplarını yırtıyordu. Defterlerini parçalıyordu! Okulla yollarını tamamen ayırmıştı artık. Okulu aklının en gerisine itmiş, öğretmeni ayakları altına almıştı. Kafesinden çıkmış bir kuşu andırıyordu. Özgürdü artık. Okul disiplini ve kurallarını iplemiyordu hiç. Peki ya biz?”