“Lolita, hayatımın ışığı, kasıklarımın ateşi…”
Bu provokatif satırlarla açılan Vladimir Nabokov’un “Lolita”sı ilk kez 1955 yılında yayımlandı. 12 yaşındaki bir kız çocuğu ile orta yaşlı edebiyat profesörü Humbert Humbert’ı anlatan kitap 1958’de ABD’de basılmasıyla birlikte dünya çapında tanındı, defalarca beyaz perdeye uyarlandı. “Lolita” şarkı sözlerinden magazin basınına kadar popüler kültürün ve günlük hayatın içine girdi. Bıçak sırtı konusu ve pedofiliyi özendirdiği gerekçesiyle 62 yaşında hâlâ eleştirilmeye devam ediyor.
Lolita’yı eleştirmek tabii ki hep mümkündü. Fakat eserin inkar edilemeyecek yanı orijinal bir hikayeye sahip olmasıydı… Alman edebiyat eleştirmeni Michael Maar 2005’te kitabın orijinalliğini de sorgulayacak bir iddia ortaya attı. Maar, 1916 tarihli kısa bir Alman hikayesinden bahsediyor ve onun da adının “Lolita” olduğunu, Nabokov’un bu hikayeden esinlenmiş olabileceğini söylüyordu. Orijinal olduğu iddia edilen hikayenin edebi yoksunluğu ve yazarın Almanca bilmediği gerçeği bu iddiaları desteksiz bıraktı.
“Lolita, Dali’nin Dullita’sı”
Şimdi ise bir karşılaştırmalı edebiyat profesörünün kitaba dair çok daha akla yatkın bir teorisi var. Harvard Üniversitesi’nden Delia Ungureanu, “rüya edebiyatı”nı araştırırken Dali’nin 1931 tarihli Reverie: An Erotic Daydream’ine rastladı. Hikayede orta yaşlı bir ressamın (burada edebiyat profesörü değil), ergen kızı elde edebilmek için, annesini kendine aşık etmeye çalışıyordu. Üstelik hikayedeki ergen kızın adı da “Dullita” idi.
Ungureanu’nun yakında çıkacak “From Paris to Tlön: Surrealism as World Literature” adlı kitabında yer verdiği iddiaya göre, Lolita’ya ilham veren kız çocuğu Dali’nin hatıratı “The Secret Life of Salvador Dali”de de karşımıza çıkıyor. Yazar, Maar gibi “hırsızlık” iddiasında bulunmuyor ancak tesadüf olamayacak bu benzerlikleri “çağdaşlar arasında yaratıcı bilgi alışverişi” olarak tanımlıyor. Yani saürrealist Dali’nin Dullita’ları Nabokov’un Lolita’sına ilham veriyor.
Nabokov’un konuyla ilgili Dali’ye hiçbir ithafı yok ancak romanlarında sürrealizmi kullandığını, hatta Pnin’de Dali’nin adını geçirdiğini biliyoruz.