İtalyan sanatçı Michelangelo Pistoletto, 2025 Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterildi. 91 yaşındaki Pistoletto, sanatın yalnızca estetik bir ifade biçimi olmadığını, aynı zamanda çağdaş sanatçı toplumsal ve çevresel bilinçlenmeyi teşvik eden güçlü bir araç olduğunu savunan sözleriyle de biliniyor.
Her yıl, dünya çapında barışa katkıda bulunan kişi ve kuruluşlara verilen Nobel Barış Ödülü, 1901’den beri sahiplerini buluyor. 2025 Ödül töreni, ödülün kurucusu olan İsveçli mucit Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık’ta düzenlenecek.
“Bu Adaylık Bir Sorumluluk”
Pistoletto, Nobel adaylığını kişisel bir başarıdan ziyade, geleceğe yönelik bir sorumluluk olarak gördüğünü belirtiyor:
“Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmeyi, şimdiye kadar yaptıklarımın kişisel bir takdiri olarak değil, geleceğe dair bir taahhüt olarak görüyorum. Sanat, radikal bir dönüşümün öncüsü olmalı ve insanlığı ortak bir bilinç çerçevesinde buluşturmalıdır. Barış, akıl ve bilinçle kendini ortaya koyan bir ifade biçimidir. Onu tam anlamıyla elde edebilir miyiz bilmiyorum ama ona doğru ilerlemek bile kendimi daha iyi hissetmemi sağlıyor.”
Arte Povera’nın Öncüsü
1933 yılında İtalya’nın Biella kentinde doğan Pistoletto, 1960’ların başında uluslararası sanat sahnesine adım attı. 1962’de “Mirror Paintings” (Ayna Resimleri) serisiyle dikkat çeken sanatçı, bu eserlerinde izleyiciyi sanatın bir parçası haline getiren yansıtıcı yüzeyler kullanıyordu.
Aynı dönemde, sanat galericisi Ileana Sonnabend ile çalışmaya başlayan sanatçı, Arte Povera hareketine dahil olan erken dönem eserlerini geliştirdi. “Oggetti in meno” (Eksik Nesneler) adlı heykel serisi, bu hareketin en önemli öncülerinden biri oldu. 1966’da Walker Art Center’da açtığı kişisel sergisiyle ABD’deki sanat çevrelerinde tanınmaya başladı ve 1967’de São Paulo Bienali’nde eserlerini sundu.
Sanatçının geliştirdiği “Terzo Paradiso” (Üçüncü Cennet) konsepti, insan iş birliğinden doğan bir barış fikrine dayanıyor. Bu felsefeyle, sanatın toplumsal bölünmeleri aşabilecek ve küresel bir birlik sağlayabilecek bir güç olduğuna dikkat çekiyor.
Memleketi Biella’da Cittadellarte adlı bir sanat merkezi kuran Pistoletto, sanatın yalnızca galerilerde ve müzelerde sergilenmekle kalmayıp, sosyal hayata entegre edilmesi gerektiği fikriyle hareket ediyor.
Şu sıralar New York merkezli galeri Lévy Gorvy Dayan, sanatçının eserlerine ev sahipliği yapıyor. “To Step Beyond” adlı kişisel sergi, 29 Mart 2025 tarihine kadar ziyaret edilebilir. Pistoletto güncel kişisel sergisi “To Step Beyond”da yer alan ayna resimlerinin bugünkü sanatçı kimliğini tanımladığını belirtiyor.
Michelangelo Pistoletto’yu İstanbul Bienali’nden de hatırlayanlar olacaktır. “Venere degli stracci/Paçavraların Venüs’ü” adlı eseri İstanbul Modern‘de sergilenmiş ve bienalin dikkat çekenleri arasında yer almıştı.
Pistoletto’nun sanat anlayışı, yalnızca bireysel bir yaratım sürecinden ibaret değil. O, sanatın toplumu dönüştürme gücüne inanıyor ve sanatçılar arasında iş birliğini teşvik ediyor.
Barışı bir sonuçtan çok, sürekli çalışılması gereken bir süreç olarak gören Michelangelo Pistoletto’nun Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmesi, sanatın toplumsal dönüşümdeki gücünü ve barışın yalnızca politik bir kavram değil, aynı zamanda sanatsal bir vizyon olabileceğini hatırlatıyor.