Yaşamda deneyimledikerimizin etkisini gösterebilmesi adına kendimize biraz zaman tanımamız gerekir. İşte tam bu noktada beklemek, hissetmek, etkileşim kurmak kulağımıza fısıldanır ve biz yankı odalarımızdan, öngörülemeyenin patikasına doğru bir yolculuğa çıkarız. Performans sanatı da patikadaki duraklardan sadece bir tanesidir. Bir tanesi mi deyip, es geçmeyin! İnsan bazen bu durakların hiçbirinin varlığından haberdar bile olmadan yaşama veda eder. Ben de geçen hafta kendime en iyi gelen şeylerden biri olan performansla yine epeyce ilgilendim ve bu esnada Mamut Performanslarını deneyimledim. Tüm katılımcıların bedenlerine sağlık deyip, üçlümü açıklamak istiyorum: Xxx1, İlmek ve Confessional.
Etkileşim Kurmak
Açılış gecesi; 2 Nisan, saat 19:00. Camın arkasında dans eden bir kadın. Ne dinlediği merak konusu. Öte yandan merakınızı gidermeniz için görevlilerin size uzattığı bir kulaklığı alıp, dansın ve müziğin dünyasına giriş yapabilirsiniz. Karşınızda Xxx1, Burcu Bilgiç. 1 saat boyunca devam eden performans, sanatçı ve izleyicinin arasında yer alan cam bir platform eşliğinde onları karşı karşıya getiren bir dans ritüeli gibiydi. Bu ritüelde ister katılımcı olun ister izleyici, seçim size bırakılmıştı. Xxx1‘de izleyici ile öngörülemeyen etkileşimin sanatçı olarak onu nasıl etkilediğini Burcu’ya sorduğumda “Kendime, karşıdan ne geliyorsa kabul edip, o an ne hissediyorsam öyle karşılık verme izni verdim. Yani ‘seyirciden daha az kork’ dedim sanırım. Bu nedenle izleyici performe etme halimi (tabii daha riskli) ama daha eğlenceli hale getirdi” diye cevapladı.
Hissetmek
6 Nisan, saat 12:00. Mamut Performansları için tasarlanan alandayız. Kırmızı örgü bir kostümü üzerine giyen bir kadın. Kafasından ayak bileğine kadar bedeni kapalı. Anonimleşen ve her birinin o olabileceğini hatırlatan bir bedenle karşı karşıya kalan izleyici. Karşınızda İlmek, Seçil Demircan. 45 dakika süren performans, kadın cinayetlerinin varlığını bize tekrar hatırlatıyor. Bedeni kostümle sınırlandırılan sanatçı, Başak Yavuz‘un müzikleri eşliğinde askıda kalan acılar ve bedene eşlenen travmaları izleyicisi ile tedavi etmeyi amaçlamış. Performans, sanatçının bedenini saran kırmızı ağın izleyicilerin bir bölümünün katılımı ile ilmek ilmek çözülmesi ile sonlanıyor. Her acı dünyayı geri döndürülemez bir biçimde değiştirir, tam da bu nedenle yaptıklarımızı ve yapmadıklarımızı bir düşünelim.
Beklemek 
7 Nisan, saat 12:00. Mamut Performansları için tasarlanan alan, performansın gereksinimine göre yeniden değişmiş. Burada Mamut Art Project‘in bu seneki sergi tasarımı için Mamut’ta yer almış iki mimar Ceren Özşahin (MAP’17) ve Zeynep Tümertekin’i (MAP’19) tebrik ederim. Alana dönecek olursak siyah perde, perdeyi açtıktan sonra karşılaştığımız beyaz sandalye, ayna ve aynanın masa ile birleştiği yerden bize uzanan bir çift el. Karşınızda Confessional, Sera Armağan. Günah çıkarma odasına eşlenen ayna ile Narkissos’u yaşama getiren sanatçı, katılımcıların itiraflarını ya da günahlarını 7,5 saat boyunca onların elini tutarak dinledi. Temas etmek çoğunluğun en son kertedeki tercihidir. Oysa ki bedenimizi saran ve bedenimizde en büyük alanı kapsayan dokunma duyumuzun iyileştirme etkisi birçok öğretinin de vazgeçilmezidir. Performans atölyemin 2017 katılımcılarından biri olan Sera’nın performansı bende bir dilek dileme güdüsü oluşturdu: “Eğer yaşamı hissetmek istiyorsan daha çok dokun daha çok dinle, çünkü senin yanında oturan yaşam kutsal ruhun kendisidir…”
3 aşama, 3 sanatçı, 3 kelime
Performansa hazırlık süreci, performans anı, performans sonrası olmak üzere, performansın üç aşaması vardır. Sevgili Burcu, Seçil ve Sera’ya bu üç aşamayı bir araya getirip, performans sanatını düşünelim ve sizce 3 kelime ile performans sanatı eşleşse bunlar neler olur dedim:
Burcu;
doğrudan, tahmin edilemez, yolculuk.
Sera;
an, insan, biricik
Seçil;
beden-düşünce-algı
Performansların operasyonel bölümü için ise Mamut Art Project ekibini tebrik ederim. Performanslar için gerekli ihtiyaçların karşılanması, performansların tanıtımının yapılması, performansların kayıt altına alınma süreci gayet başarılı işlemiş. Bunlar salt kendi düşüncelerim değil, sordum soruşturdum. Son olarak Mamut’a bir önerim var: gelecek yıl performans sanatçıların fee alabilmesi adına Mamut Performanslarına belki bir sponsor bulunabilir.