Kısa süre öncesine kadar sahnelerinde özel tiyatroları kira almadan misafir eden Kadıköy Belediyesi’nin tavrının sebebi ne? Belediye özel tiyatrolara savaş mı açtı? Tiyatro Dünyası yazarı Can Törtop "yaşananlar tersini gösterse de iyi niyete olan inancımla bunları yazıyorum" diyerek yaşananları anlattı.
Kısa süre öncesine kadar sahnelerinde özel tiyatroları kira almadan misafir eden Kadıköy Belediyesi’nin tavrının sebebi ne? Belediye özel tiyatrolara savaş mı açtı? Tiyatro Dünyası yazarı Can Törtop "yaşananlar tersini gösterse de iyi niyete olan inancımla bunları yazıyorum" diyerek yaşananları anlattı.
Aykurt Nuhoğlu, başkan seçildikten sonra öncelikle Kadıköy Tiyatro Festivali’nin yapılmayacağı söylenmeye başlandı. Tiyatroların tepkisi sonucu gün sayısı azaltılarak yapılacağı konuşuldu. Tepkiler kesilmeyince aynen devam edildi. Ancak sonrasında belediyeye ait salonların tahsisinde sıkıntılar yaşanmaya başladı.
Kozzy ve CKM sahneleri Devlet Tiyatroları ile paylaşılmaya başlandı. Bu salonlarda özel tiyatrolar gün bulamamaya başladı.
Kozzy ve CKM salonlarında Cuma ve Cumartesi akşamları konser ve tiyatro dışı etkinliklere ayrıldı. Bu günler tiyatroların en çok seyirci bulabildiği günler.
Devlet Tiyatroları’nda 8 liraya oyun izlenebiliyor. Özel tiyatrolarda ise ortalama bir bilet 40 lira. Özel tiyatroların seyirci sayıları düşürülüyor.
Bu salonlarda önceden tiyatrolar ücret ödemeden oynuyorlardı. Bu sezondan itibaren ücret alınmaya başlandı. Bu ücretin yeni sezonda artması bekleniyor. Salonlar Tolga Çevik’in televizyon programı için dahi kullanılmaya başlandı. Kültür Merkezi yetkilileri “Bak o daha çok kira ödüyor” diyor..
Kozzy ve CKM salonları özel tiyatrolar için yapılmış sahneler. İstanbul’da benzerleri pek yok. Maliyeti düşük, seyircisi var. Özel tiyatrolar zararlarının bir kısmını kapatabiliyorlar bu sahnelerde. Ancak mevcut durumda organizatör tiyatroları hariç özel tiyatrolar bu salonlardan yararlanamıyor.
Belediye salonlarında kendilerine yer bulamayan tiyatrolar özel salonlara yöneliyorlar. Gecelik iki bin lirayı bulan salon tahsisleri pek çok tiyatronun daha az sahneye çıkmasına sebep oluyor.
Kozzy ve CKM sahnelerinde organizasyon şirketleri hüküm sürüyor. Bu organizasyon şirketlerine komisyon vermeyen bir tiyatronun bu salonlarda yeterince var olması mümkün değil.
Kadıköy Belediyesi’nin salonlarını yöneten hiçkimse tiyatro konusunda yetkin değil. Oyun tekstlerini incelemek istiyorlar, oyunları beğenip beğenmediklerini hadsizce konuşuyorlar. Bu durum AKP’nin İstanbul Şehir Tiyatroları’nda kurduğu yapıdan farksız. Salonları belediyenin bir çalışanı değil sanatçıların yönetmesi gerekiyor.
Salon tahsislerinin neye göre ve kimler tarafından yapıldığı belli değil. Hiçbir kriter yok. “Oyun iptal eden tiyatrolara bir daha gün vermeyiz” şeklinde beylik açıklamalar yapılsa da organizasyon şirketleri istedikleri oyunu iptal edebiliyor, günleri kendileri değiştirebiliyor. Bombalar patladığında dahi onuruyla sahnede olan ekiplere ise bir daha aylarca gün verilmiyor.
Özel tiyatroların milyonlarca liralık bütçeleri yoktur, olamaz. Bu sebeple belediyelerin sahne ve tanıtım anlamında desteğine ihtiyaçları var. Kadıköy’de eskiden var olan bu destek artık yok oluyor.
Kadıköy Belediyesi’nin bir başka sahnesi olan Barış Manço Kültür Merkezi’nde de büyük sıkıntılar yaşanıyor. Yıllardır bu salonda oynayan tiyatrolar salonlardan uzaklaştırıldı. Bu tiyatrolara verilen günler çok azaltıldı. Yıllarını bu salonların tanıtımına ve Kadıköy’ün tiyatrosunun gelişimine vermiş usta oyuncuların bir kısmı tiyatro yapamaz hale geldi.
Bir diğer sahne olan Halis Kurtça Kültür Merkezi ise sezonun yarısını kapalı geçirdi. Diğer yarısında ise tiyatrolara destek verecek bir program yapamadı.
Bütün bu salonlar, Haziran ayından itibaren nedense kapanıyorlar. Tüm çalışanlar maaşlarını almaya devam ediyor, salonlar kullanılabilir durumda boş duruyor ama kesinlikle tiyatrota tahsis edilmiyor.
“Devlet Tiyatroları da oynayıversin ne olacak?” diyenler için
Devlet Tiyatroları, başta AKM olmak üzere salonlarını teker teker kaybetmiş bir kurum. Ayrıca tüm yönetim kademeleriyle AKP’nin evcilleştirdiği bir tiyatro. AKP’nin istediği oyunları, AKP’nin istediği şekilde ve değişikliklerle yapıyor. Kadıköy seyircisinin de tepki gösterdiği bir durum bu.
AKP, cami hutbelerinde bile propaganda yaparken Devlet Tiyatroları’nı da propaganda için kullanmayacağını düşünmek komik olur. Zaten bazı oyunlarda AKP etkisi kendini göstermeye başladı. Bu oyunlar Kadıköy’de sahnelenmeye başladığında belediyenin tavrı ne olacak? Belediye, acaba bu şekilde Kadıköy’ü kaybedebileceğinin farkında mı?
Devlet Tiyatrosu’nun yüzmilyonlarca bütçesi var. Bazı oyunlar için 800bin liraya dekor yapıyor. Yani parası var, istediği zaman salon yapabilir. Kendi salonlarına sahip çıkmayan Devlet Tiyatrosu’na sahip çıkmak Kadıköy Belediyesi’nin görevi mi?
Devlet Tiyatroları’nın görevlerinden biri de özel tiyatrolara destek vermek. Özel tiyatroların salon sıkıntısı içinde olduğu bir dönemde onların sahnelerini elinden almanın amacı nedir? Kadıköy Belediyesi neden buna destek olmaktadır?
Gelelim festival konusuna
Aykurt Nuhoğlu’nun festivali istemediğini ancak tepkiler nedeniyle devam edildiğini yazmıştık. Bu sezonun programını görünce festivalin zaten yok olmaya başladığı ortaya çıkıyor.
Program incelendiğinde bu sezon Kadıköy Belediyesi’nin tek kişilik oyunlara zaafı olduğu düşünülüyor.
Kadıköy Tiyatro Festivali’nde tiyatrodan uzak kişilerin kararları tepkilere neden oluyor. Alternatif tiyatrolarla diğer tiyatroları açık hava sahnesinde aynı etkinlikle buluşturarak festival değil çorba yapılıyor. Niyet alternatif tiyatroları desteklemek ise bunun için apayrı bir festival bu tiyatrolara uygun salonlarda yapılabilir.
Eskiden Kadıköylü tiyatrolara öncelik tanındığı söyleniyordu.Bu yıl Kadıköylü tiyatrolar neredeyse festivalde yok. Bir belediye çalışanı “bu yıl gençlere yer verdik” dedi. Programı inceleyen bu söze güler.
Kadıköy Belediyesi’nde oyunları izleyen, değerlendiren yetkin bir komite yok. “Komite kararı” şeklinde açıklamalar yapılsa da bu komite kimlerden oluşuyor sorusunun cevabı asla yok. Oyunlar Kadıköy’de tiyatroyu takip etmeyen veya tiyatroyu bilmeyenlerce seçiliyor.
İşin en kötü yanı da Kadıköy Belediyesi hiçbir açıklama yapmıyor!!! Şikayet ederseniz bir daha gün alamazsınız diyen yöneticiler var. Böylesine diktatöryal bir tavrı tiyatrolar eleştirmeyecekse hiçkimse eleştiremez..
Tiyatrolar ne bekliyor?
Özel tiyatroların temel beklentisi ise şeffaflık. Hiçbir açıklama yapılmayan kararlar artık sinir bozucu hale geldi.
Devlet Tiyatlaroları, dev bütçeleri ile istedikleri yerde sahne yapabilirler. Kadıköy Belediyesi, özel tiyatroların gün bulamadığı salonlarını bu kurumla paylaşmak zorunda değil. Zaten devletin belediyelere destek vermesi gerekirken belediyenin devlete salonlarını vermesi mantıksız.
Salon yöneticilerinin tiyatronun içinden kişiler olması gerekiyor. Tiyatroyu bilmeyen insanların oyun seçmeleri büyük yanlışlık.
Kadıköy’deki oyunların daha iyi tanıtımı için belediyenin destek vermesi gerekiyor. Merkezi yerlerde tüm tiyatroların tanıtımı için tanıtım alanları olmalı.
Kadıköy Belediyesi, muhatap olarak sadece Kadıköy’de sahnesi olan tiyatroları alıyor. Onları tatmin etmek için de birşey yaptığı söylenemez ancak sadece salonu olan tiyatroları değil tüm tiyatroları desteklemek zorunda.
Olmaz ama arada sırada belediye başkanını ve diğer yöneticileri de oyunlarımızda görmek ne güzel olurdu. Ancak koskoca yöneticinin tiyatro izlemeye vakti pek olmaz değil mi!!!
Kadıköy, özel tiyatroları için çok önemli. Ancak özel tiyatrolar Kadıköy ve bu ülke için çok daha önemli…
Özel tiyatrolar, kurum tiyatrolarına benzemez. Oyunlarını beğenirsiniz beğenmezsiniz, özel tiyatrolar bir şey söylemek için kurulur. Devletin özel tiyatroları kontrol etme gayreti de bundan.. Son dönemde, Şehir Tiyatroları ve Devlet Tiyatroları tamamen hükümetin kontrolüne geçti. Tıpkı TRT gibi hükümet ne isterse onu söylüyor. Ancak bu yapı temel görevi eleştirmek olan tiyatro sanatı için kabul edilebilir bir durum değil.
İşte bu noktada özel tiyatrolar önemli olarark ortaya çıkıyor. Kontrol edilmesi mümkün olmayan, pahalı dekorlardan çok sahnedeki duyguyla seyirciye hitap eden özel tiyatrolar…
Ülkemiz son dönemde hızla bir yere çekiliyor; bombaların patladığı, konuşmanın tartışmanın yasak olduğu, insanların öldürüldüğü bir yer.. Hızla Ortadoğu batağına sürükleniyoruz. Ortadoğu’da medeni ülkelerde olan pek çok şey var. Çok büyük paralar var, en lüks arabalar var, pahalı evler.. Hatta Hollywood’un en ünlüleri sık sık kralları ziyaret ediyorlar, şarkıcılar gidiyor, en ünlü modeller gidiyor.. Bizlerde olup da orada olmayan en önemli şey: TİYATRO
Toplumdan tiyatroyu çıkarırsanız empatiyi çıkarırsınız, tartışma kültürünü çıkarırsınız ve en önemlisi mutluluğu çıkarırsınız. Kadıköy Belediyesi neden hızla tiyatrodan uzaklaşıyor bilmiyorum. Bir açıklama yapmak da istemiyorlar. Ben Kadıköylüler’e seslenmek istiyorum:
Aydınlık bir Türkiye için, medeni bir Türkiye için, tartışma kültürünün olduğu bir Türkiye için tiyatromuza sahip çıkalım…
Kaynak: Tiyatro Dünyası