"Kitaplar Gizli Ustalardır"
Hayatını değiştiremeyecekse bir insana neden aşık olasın?
Hayatını değiştiremeyecekse bir kitabı neden okuyasın?
Barbaros Altuğ”un novellası “biz burada iyiyiz”, çıkar çıkmaz “Çok Satanlar” listesindeki yerini aldı. Kitabın okurlara fazladan hediyesi, iki önemli soru.
1. Hayatını değiştiremeyecekse bir insana neden aşık olasın?
2. Hayatını değiştiremeyecekse bir kitabı neden okuyasın?
Altuğ”un “merak ettikleri” her okurla çoğalacak gibi.. “biz burada iyiyiz” bitince ister istemez bu soruların cevabını ararken buluyorsunuz kendinizi: Hangi kitap-lar ve hangi aşk-lar beni ve hayatımı ne kadar değiştirdi?
Orhan Pamuk”un Yeni Hayat ile birlikte literatüre giren o ünlü cümlesi “bir gün bir kitap okudum..” gibi bu iki soru da belli ki yıllarca hatırlanacak ve zihinleri ve kalpleri meşgul etmeye devam edecek.
“biz burada iyiyiz” şehirlerden, hatıralardan, kendinden kaçan.. Bütün kaçışları, yakalanarak sonuçlanan insanları anlatıyor, şu vurguyu yaparak: “Nereye gidersen git kendi hikayenle baş başa kalırsın sonunda”
Edebiyatın merkezindeki Barbaros Altuğ”a kitaplar- kütüphaneler hakkında sorduk. Yanıtlar şöyle:
1. Kitabınızdaki ‘Hayatını değiştirmeyecekse bir kitabı neden okuyasın ki’ şeklindeki cümleden yola çıkarak şunu sormak isterim: Hayatınızı değiştiren kitaplar?..
Adalet Ağaoğlu’nun Bir Düğün Gecesi hayatımı etkileyen kiatplardandır. Daha ilk cümlesi olan "İntihar etmeyeceksek içelim bari"den başlayarak umutsuzluk ve mutsuzluk sarmalındaki Türkiyeli aydının portresini zihnime yerleştirip, onunla hesaplaşmamı başlatmıştır bu kitap. Latife Tekin’in Berci Kristin Çöp Masalları tanımadığım bir dünyanın hikayesini bilmediğim bir büyüde anlatarak rüyalarıma giren bir romandır.
Tiffany’de Kahvaltı yazmak istediğim tek hikaye olabilir; Truman Capote’nin benzersiz novellası bu kitabımın da ilham kaynağıdır.
Aşk-ı Memnu bugüne dek yapılan dizi uyarlamalarının çok ötesinde, sonsuz bi edebi tadı hala veren büyük bir klasiktir ve bazı cümleleri hayatınızı değiştirmeye kafidir.
Selim İleri’nin Cumartesi Yalnızlığı sıradan hikayelerin büyük yazarların elinde nasıl da ruhunuza işlediğini gösteren eşsiz bir toplamdır.
Füruzan’ın Parasız Yatılı’sı hala ve her okuduğumda gözlerimi yaşartan sahiciliği ile dünyanın en güzel edebi eserlerinden biridir.
Tennessee Williams’ın Arzu Tramvay’ı hayatın gerçeklerinin acısını bununla başedemeyenler üzerinden benzersiz bir yerden anlatır ve dünyada yazılmış en kırık hikayelerdendir.
2. Türkiye’den ve dünyadan kişilere ait – özel kütüphanelerden en çok etkilendikleriniz hangileri?
Kişisel kütüphanelerden etkilenmem; ben şehir ve genel kütüphaneleri severim. Şahsi kütüphaneler genel olarak benim için çok sınırlı bir alan sunarlar. Ben özgürlüğüme düşkün bir insanım; o nedenle New York ya da Londra’daki halk kütüphaneleri benim için devasa kaynaklar olur.
3. Türkiye’den ve dünyadan sizin için önemli olan ve okurlara önerebileceğiniz kitap satış mağazaları hangileri?
Londra’da yakın dönemde yaşadığım yerin yakınındaki Daunt Books dünyanın en iyi kitapçılarından biridir. Zaten bu alandaki başarısı nedeniyle Watrerstones kitap zincirinin başına getirildi James Daunt. New York’ta hiç tartışmasız McNally Jackson (Soho).
Ve Istanbul’da Robinson.
Berlin’de Literaturhaus’un içindeki kitapçı ile Mitte’deki Dussman ve Budapeşte’de Andrassy Caddesi üzerindeki başta Alexandra olmak üzere yanyana dizli pek çok kitapçı Avrupa’nın büyülü kitapçı geleneğini yansıtanlardan; yeni ve klasik seçenekler olarak…
4. Sizin kütüphanenizin hacmini- sayı ve türlere yönelik dağılım anlamında- ve oluşum sürecini de okurlar merak ederler.. diye düşünüyorum.
Ben bundan birkaç sene önce bir kez daha okumayacağıma emin olduğum kitapları bağışlamaya karar verdim. Bu kararımı da hala uyguluyorum; çok sevdiğim ve vazgeçemediğim kitapların sayısı şu anda varolan kitaplıklarıma sığmadığı takdirde anında elemeye gidiyorum. Büyük klasikler, hayatımda rol oynayan, unutamadığım, bir daha hiç okumayacağımı bilsem de orada durmasından hoşlandığım kitaplar elbette asla evimden çıkmayacak (bunların sayısı da sanırım bin civarında). Kalanlar ise yarışmak zorunda yeni gelenlerle maalesef…
5. Son soru güncele dair; bu yaz neler okumayı planlıyorsunuz? Okurlara da bir tür tavsiye şeklinde…
Bu yaz hala "biz burada iyiyiz" ile başladığım Alman yazarlar okumalarıma devam edeceğim; orada alttan geçen bazı Macar yazarların yeni veya eski kitaplarını okuyacağım bir de. Çünkü yeni romanımın bir kısmı Budapeşte’de geçiyor ve Budapeşte’de geçirmeyi planladığım birkaç aydan önce şehrin edebiyatını daha yakından tanımak istiyorum.
Notlar:
1. Siyaseten-şimdilik- bir oluşuma gidemeyen Türkiye”nin zeka ve vicdan koalisyonu Gezi, ilk yankılarını edebiyatta buldu. Deliduman”dan sonra “biz burada iyiyiz”de de Gezi”nin güzel gölgesi var.
2. Novelladan “Son Akşam Yemeği” mönüsü: Yoğurtlu semizotu salatası. Tarhana çorbası ve kavurma. İştah kabartıyorlar. Üstelik “çeyiz işi” en nadide yemek takımları masada.. Lakin ortada öyle bir vaziyet var ki; ilk çatalı almak.. neredeyse imkansız!
3. Kitaptaki “ruhu gözlerine girmiş.. her yeri göz ve çığlık..” olan anne sadece bana mı Ali İsmail”in, Ethem”in, Mehmet”n, Berkin”in… annelerini hatırlattı?.. Yoksa; yalnız mıyım bu konuda?.. Bilmiyorum ama şundan eminim: Evdeki türbe, zulüm ötesi! Eşlikçisi; gözyaşları…
4. “biz burada iyiyiz”in diskoteğinde Son Ambulance”tan “quand tu marches seul” ve Tindersticks”ten “marceilles sunshine” çalmakta lakin, novellanın “gizli” ve esas soundtracki Göksel”den: Yalnız Kuş. “Bende bir aşk var onu hep yanlış kalplere bıraktım…” diyen şarkı..
5. “Nereye gidersen git…” faslı ise ister istemez… bu meseleyle ilgili bir klasiğe kulak vermemizi emrediyor bize: Kavafis. Şehir. – Ezginin Günlüğü icrasıyla.. lütfen.
6. Son not yazara dair: Barbaros Altuğ aynı zamanda çok iyi bir sosyal medya kullanıcısı. Dikkati ve cesur üslubu takipçilerini merak ettiriyor. Keşke edebiyat ve siyaseti birlikte konuşabileceği bir TV programı yapsa..Daha geniş kitlelere hitap edecek böylesi bir çalışmanın iklim değişikliğine önemli katkısı olacağına hiç kuşku yok.