Covid-19’dan başka bir gelişmenin konuşulamadığı kültür sanat gündemi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu‘nun Bellini atölyesinden çıkan Fatih Sultan Mehmet portresini satın aldıklarını ve eserin İstanbul’da sergileneceğini duyurmasıyla birden değişti. Kararı destekleyenler olduğu gibi eleştirenler de oldu. İmamoğlu’nun haberi paylaştığı Twitter’da hızla gündem listesine giren tablo büyük bir çoğunluk tarafından kültür sanata katkı sağladığı, tarihimize dair yurt dışına gitmiş bir parçanın yeniden ülkeye dönmesi gibi açılardan desteklenirken, bir kamu kuruluşu olan belediyenin bu tarz harcamalar yapmasını savurganlık olarak nitelendirenler de oldu. Biz de sanat dünyasına konuya dair görüşlerini sorduk:
“AKP’ye karşı bir rövanş”
Sanat eleştirmeni Ali Şimşek:
“Fatih portresi sembolik bir hareket her şeyden önce. İBB pandemi dönemindeki krize ve gelecek eleştirilere rağmen akıllı bir ve sanat açısından olumlu davranmıştır. AKP’nin 18 yılda köpüren Neo-Osmanlıcı ve kiçine karşı sembolik ve Avrupai-Rönesans tınılı bir rövanştır. Tam da Gökçek’i Ankara’daki milyarlık dinozor parkı çöp olmuşken. Türkiye dünyadaki en sembolik çatışmaları yaşıyor son 10 yıldır. İktidarın siyasal iktidar olduk ama kültürel iktidar olamadık saptamasının zirve durumu. İBB bu alımla çağdaş bir müze atılımını da yapmalı.”
“Fatih hepimizin övünebileceği bir Osmanlı padişahıdır”
Cam Galeri kurucusu Sevil Binat:
“Osmanlıyız, Osmanlının torunlarıyız diye böbürlenen, ancak kendi tarihlerini hiç bilmeyen insanların bu konuda subjektif görüş bildirmeleri, amaçlarını yeterli bir şekilde açık ediyor. İslamın sanata olan düşmanlığını yok sayan, yaşadığı zamanın en önemli şehirlerinden birini fetheden “Fatih” ünvanını hak etmiş Sultan Mehmet, ne kadar ileri görüşlü ve entelektüel olduğunun ispatı bu davranışıyla; hepimizin övünebileceği bir Osmanlı Padişahıdır.
“En cahillerin bile anlayabilmesi için böyle bir karar vermiş, Venedik okulunun en önemli sanatçılarından, devrinin ünlü ressamı Bellini’yi saraya davet etmiş, çok önem verdiği, fikirlerini her zaman dinlemekte ısrar ettiği Cem Sultan’la olan bu pozu vermiş. Aslında üç adet olan bu resimlerden hiç olmazsa bir tanesini ülkemize kazandıran her kim olursa olsun,en büyük övgüyü, en büyük teşekkürü hak ediyor. Bu, umarım, milletinin gerçek büyüklerine, gerçek tarihine sahip çıkmanın öncüsü bir hareket olur. Tarihimiz, geçmişimiz bunun gibi davranışlarla süregelen, vandalizmden kurtulur. Tüm emeği geçenleri bir sanatsever olarak kutlarım ve de kendilerine teşekkür ederim.
“Esas itibarın bu tür girişimlerle sağlanabileceğini düşünüyorum.”
“Olumlu anlamda şaşırtıcı”
Başkanlığını Bedri Baykam‘ın yaptığı, Denizhan Özer, Fazilet Kendirci, Ceylan Mutlu, Fehim Güler, Murat Havan ve Nebahat Karyağdı’nın yönetim kurulu üyesi olduğu Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği:
“Fatih Sultan Mehmet’in 1480 yılında yapılan yağlıboya portresinin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Ekrem İmamoğlu’nun kararıyla İBB tarafından İngiltere’nin başkenti Londra’da yapılan bir müzayededen satın alınması, UPSD, ülkemizde yaşayan sanatçılar ve tüm sanat camiası için sevindirici olduğu kadar olumlu anlamda şaşırtıcı da olmuştur.
“Fatih’in yaşadığı dönemden günümüze gelen üçüncü portresi olan bu eserin 770 bin sterlin (yaklaşık 6,5 milyon ₺)’e satın alınarak kültür mirasımıza kazandırılmış olması, Türkiye Cumhuriyeti adına uluslararası bağlamda gurur vericidir.
“Dünyanın içinden geçtiği pandemi dönemi ve öncesinde, sanatsal ve kültürel değerlerimize gereken önemin verilmediği süreçler yaşanmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığımız’a bu yıl 4 Mayıs tarihinde iletmiş olduğumuz raporumuzda belirtilen, sanatçıların ve sanat camiasının Covid19 nedeniyle yaşadığı zorluklarla ilgili son derece olumlu ve sinerji yaratan talebimiz bile maalesef şu güne kadar cevapsız kalmıştır.
“Atatürk’ün, en zorlu savaş dönemlerinde ve Cumhuriyet’in kuruluş yıllarında bile kültür ve sanata sahip çıktığı gerçeğini unutmamalıyız. Temeli o dönemlerde atılmış olan İş Bankası veya Ziraat Bankası gibi kuruluşların ve İstanbul/Ankara Resim Heykel Müzeleri’nin oluşturduğu resim ve heykel koleksiyonları bugün kültür mirasımızın önemli parçalarını oluşturmaktadır.
“Dünyada, özel kuruluşlar, şahıslar ve müzeler yüz milyonlarca dolarlık eserler satın alırken, bir milyon dolar civarında bir bedel ödenen ve her açıdan bu kadar tarihi bir resim hakkında şimdiden çeşitli negatif dedikodular üreten bir toplum haline gelmiş olmamız gerçekten üzücü. Bu resmin Türkiye’de bundan böyle korunacak olmasının keyfi ve gururunu herkesin anlamasını ve bu kararıyla İBB’nin, devletin çeşitli kurumlarına ve bankalarına bir örnek oluşturması gerektiğine inanıyoruz. Umuyoruz ki, bundan böyle İBB ve ondan esinlenecek olan Kültür Bakanlığı veya çeşitli devlet daireleri yalnız tarihi eserler değil, yaşayan çağdaş sanatçıların değişik kuşaklarından en güzel örnekleri bundan böyle koleksiyonlarına katacaklar.
“Her türlü milli, ulusal ve devlet kurumlarımız yıllardır bütçelerinde sanata hiç yer ayırmadıkları için, böyle bir mütevazi eserin alımı bile kimi insanların gözünde bir olay haline gelebiliyor!
“İBB’nin bu örnek davranışını 540 yıllık bir tarihi yapıtla kültür mirasımıza sahip çıktığı için kutluyor, kültür ve sanata gereken önemin verilmesine örnek olduğu için sonsuz teşekkürlerimizi sunuyoruz.