Barış Doğrusöz’ün “Güç Odağı” sergisi SALT Galata’da 19 Ocak’ta başladı. ilk kez Ardışık programı kapsamında sunulan çoklu medya enstalasyonu 28 Mart 2021’e dek devam edecek.
Bulduğumuzu korumanın tek yolu, zamanı gelinceye dek onu kumların altına gömmektir…
Barış Doğrusöz – Sandstorm and the Oblivion
1920’de Fırat Nehri çevresinde siper kazan İngiliz birlikleri, kamp yaptıkları alanda tesadüfen bir fresk buldu. Bu keşfin ardından başlatılan arkeolojik kazılar, ileride “Suriye Çölü’nün Pompeisi” olarak anılacak Dura-Europos antik kentini, on yedi asırdır gömülü olduğu kumun altından çıkardı. Sanat pratiğini İstanbul ve Beyrut’ta sürdüren Barış Doğrusöz’ün 2017’den bu yana üzerinde çalıştığı Güç Odağı, Deyrizor şehrinde yer alan Dura-Europos’un ekonomik ve siyasi tarihiyle kültürünü inceliyor. Arkeolojik sit alanının yeniden canlandırmasına dayanan ve Ardışık programı kapsamında sunulan enstalasyon, müzecilik ve arkeoloji temelinde harabe estetiği, temsiliyet ve sömürgeci söylemin anlatı inşasına bakıyor.
“Güç Odağı” üçlemesinde neler var?
Üçlemenin ilk videosu Sandstorm and the Oblivion (Kum Fırtınası ve Nisyan, 2017), ilk sakinlerinin “kale” anlamına gelen Dura, Yunanlıların da Europos adını verdiği; dil, din ve kültür çeşitliliğine sahip kentin kuşatılması, düşüşü ve gün yüzüne çıkarılmasının izini sürüyor. Doğrusöz, gerçek ve mecazi anlamda kazı eylemine odaklanarak sit alanını hakikat ve kurgu arası bir bağlamda kavramsallaştırıyor. Kazıları “yumuşak güç politikalarının bir aracı” olarak niteleyen sanatçı, Fransız ve Amerikalı arkeologların raporları, uydu görüntüleri ve kenti çevreleyen surlar boyunca çekilmiş fotoğraflar eşliğinde, bu topraklarda bir zamanlar yaşanmış ve hâlen süren çatışmaların kaydını tutuyor.
Barış Doğrusöz’ün Güç Odağı üçlemesinin 2019 tarihli Beneath Crowded Skies (Mahşerî Gökyüzleri Altında) videosundan bir kare, sanatçının izniyle
Beneath Crowded Skies (Mahşerî Gökyüzleri Altında), bilimsel kazı sürecinin yanı sıra, son on yılda bölgedeki askerî harekâtlar ve militan yapılanmaları üzerinden, kentin asırlar boyu belli aralıklarla maruz kaldığı kuşatmalara dikkati çekiyor. Doğrusöz, 2019 tarihli videosunda, “kalede yaşamış, sevmiş, dans etmiş, ticaret yapmış ve savaşmış yerli ve yabancılar ile askerler ve siviller”in yapıların içi ve dışında, halka açık ve özel mekânlarda bıraktığı duvar yazılarına başvuruyor.
Ardışık programı için 2020’de tamamlanan Cross-Pollinated (Çaprazlama) ise, bir kültür mirası olarak sit alanlarının gözetlenebilirliğini sorguluyor. Sanatçı bu videosunda, Amerika Birleşik Devletleri’nin 1959’dan 1972’ye kadar Sovyetler Birliği ve Çin Halk Cumhuriyeti ile aktif oldukları Batı Asya topraklarını takip için kullandığı Corona casus uydusunun çekimlerinden yararlanıyor. 1992’de gizliliği kaldırılan görüntüler, antik kentin uğradığı tahribatı belgeliyor. Doğrusöz araştırmasını, bölgenin bugünü için belirleyici olan su ve enerji kaynakları, tarım ıslahı, kentleşme, savaşlar, yağmalar ve kasıtlı imha meselelerine işaret ederek derinleştiriyor.
Kolektif hafızayı tanımlayan verileri yeniden kurgulayıp yorumlayan; tarih anlatısını şekillendiren mekân, zaman ve sistemleri irdeleyen Doğrusöz’ün Güç Odağı video üçlemesi, 28 Mart’a kadar SALT Galata’nın -1 katında görülebilir. Sunum paralelinde düzenlenecek çevrimiçi konuşma, atölye ve gösterim programları saltonline.org’da duyurulacak.
İLGİLİ HABERLER
SALT Galata’da arşivi sunulan Behruz Çinici’den Minare ve Kubbe üzerine