Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’nın Türk Edebiyatı Klasikleri’nde, Ahmet Midhat Efendi’nin romanlarından “Felatun Bey ile Râkım Efendi” de yerini alıyor. Mithat Efendi, yanlış Batılılaşmayı eleştirirken aynı zamanda Batı ve Doğu kültürlerini karakterler üzerinden inceliyor.
Felâtun; alafranga özentisi babanın elinde, Râkım ise babası ölünce anne ve dadısıyla birlikte zor şartlarda, Doğu ve Batı kültürlerini özümseyerek büyümüş iki arkadaştır. Ahmet Mithat Efendi birbirine zıt bu iki tipi çeşitli olaylar içinde, kimi zaman oldukça mizahi bir dille karşılaştırarak ideal bir tip yaratır. Yazarın yaşam öyküsüyle paralellikler de taşıyan roman, Batılılaşma eşiğindeki toplumun meselelerini bu yeni kültürü sindiremeyen alafranga züppe tipiyle ortaya koyar.
Ahmet Midhat Efendi (1844-1912)
Tanzimat devrinin önde gelen yazarlarındandır. Gazetecilikle başladığı yazı hayatına hikâye ve roman yazarlığını da ekleyerek çeşitli alanlarda sayısı 150’yi bulan eser kaleme almıştır. Yazıyı halkı eğitmek için bir araç olarak gördüğünden ansiklopedik bilgilerle dolu eserlerinde okuyucuyla daima diyalog halindedir. Sofya’da Tuna gazetesinde önce yazar, daha sonra başyazar olarak gazeteciliğe adım atar. Midhat Paşa’yla gittiği Bağdat’ta ressam Osman Hamdi Bey, Muhammed Zühavi ve Şirazlı Bakır Can Muattar gibi isimlerin de bulunduğu oldukça geniş kültürlü bir çevreye girerek Batı ve Doğu kültürleri üzerine bilgisini derinleştirir. Tahtakale’deki evinde kendi matbaasını kurup kitaplarını yayımlamaya başlar. Bir yandan da yayımladığı Devir, Bedir, Dağarcık, Kırkambar gibi gazete ve dergilerle gazeteciliğe devam eder.
Yazılarından dolayı Abdülaziz yönetimi Namık Kemallerle birlikte onu da sürgüne gönderir. 3 yıl süren Rodos sürgününde çocuklar için bir okul açarak ders vermeye başlar ve ilk romanlarını yazar. İstanbul’a döndüğünde çeşitli memuriyetlerde bulunur ve Türk basın tarihinin en uzun soluklu gazetelerinden Tercüman-ı Hakikat’i kurar. Hemen her konuda, üstelik yeni tekniklerle de yazan Ahmet Midhat’ın seçme eserlerine, İş Bankası Kültür Yayınları Türk Edebiyatı Klasikler Dizisi’nde yer vermeye devam edecek.