Prof. Dr. Ayşegül Yaraman, toplumsal cinsiyet eşitsizliği alanında yapılan çalışmaları eleştirel bakış açısıyla farklı bir boyuta taşıyarak literatüre yeni bir kavram kazandırıyor: “Cinsiyetçi İkiyüzlülük.”
“Cinsiyetçi İkiyüzlülük” adlı eseriyle, Prof. Dr. Ayşegül Yaraman, dünyada ve Türkiye’de toplumsal cinsiyet ayrımcılığına karşı geliştirilen politikalara ve uygulamalara karşın güncelliğini koruyan ve insan haklarından sosyolojiye, psikolojiden ekonomiye pek çok disiplini ilgilendiren meseleye sosyolojinin genel tartışmalarını içine alan ve fakat önemli bir siyaset psikolojisi konusu olarak literatürde üzerinde durulmayan, özün sözün bir olmaması ve tutum-davranış çelişkisi üzerinden bilinçli-bilinçsiz cinsiyetçiliği pekiştiren eylemlere dikkat çekerek bilinç yükseltmeyi amaçlıyor.
Kadın ve erkeğin toplum tarafından belirlenen rollerine toplumsal cinsiyet (gender) denilmekte olup bu alanda, cinsiyet kalıplarını ve neden oldukları eşitsizlikleri ele alan çok sayıda bilimsel araştırma ve çözüm önerileri getirmeyi amaçlayan uygulamalar mevcuttur.
Yazar, toplumsal cinsiyet eşitsizliği alanında bu zamana kadar yapılmış çalışmalar ve bu sayede edindiğimiz kazanımlar olmadan varamayacağımız toplumsal dönüşümlerin altını çizerek tarihsel sürecin şu aşamasından sonra hedefimizin içinde olduğumuz kısır döngünün farkına varmak ve bu amaçla literatüre kazandırılan “Cinsiyetçi İkiyüzlülük” kavramını iyi anlamak gerektiğini belirtiyor.
Kavramın anlam karmaşasına yol açmasını engellemek amacıyla bir suçlama olmadığının aksine bir tespit olduğunun ve kendisi dahil, herkesin hayatının en az bir aşamasında tutum-davranış çelişkileri içinde bulunduğunu özellikle vurguluyor.
Sanılanın aksine zekâ, eğitim, sosyal ve kültürel sermaye arttıkça cinsiyetçiliğin azaldığına dair inanışın nasıl bir yanılsama olduğunu gösteren çarpıcı örnekler ortaya koyarak “Cinsiyetçi ikiyüzlülüğün cinsiyeti, cinsiyete bağlı şiddetin sınıfı ve diploma derecesi yoktur.” ifadelerine yer veriyor.
Kavramsal ve kuramsal açıklamalar ışığında içselleştirilmiş eril tahakkümü ve hegemonik ilişkilerin gönüllülükle yeniden üretimini sağlayan muhalefet etiketi altındaki egemen sistem işbirlikçilerine ve cinsiyetçiliğin aleni bir biçimde görülemeyen sinsi yüzüne yönelik gerçekleri gözler önüne seriyor.
Meselenin ataerki, heteroseksizm, cinsellik ve iktidar sorunlarıyla iç içe bir demokrasi problematiği olduğunu belirterek tamamen aşılması mümkün olmasa dahi çözüm önerisini sunuyor.
Prof. Dr. Ayşegül Yaraman’ın literatür çalışmalarının farklı bir boyut kazanmasına öncülük ettiği eserin gerek zengin kaynakçası gerek güçlü teorik perspektifiyle alanda çalışan akademisyenlere ve hayatın içinden verdiği örneklerle konuyla ilgilenen herkese fayda sağlayacağına inanıyorum.
Mevcut demokrasi problematiğinin aşılabilmesi adına farkındalık, yüzleşme ve deşifre yoluyla gerçekleşebilecek bilinç yükseltme sürecinde bir adım da biz atalım.
“Cinsiyetçi İkiyüzlülüğü” anlamak temennisiyle…
