ABD’nin New York şehrinde 8 Mart çarşamba günü görülen bir mahkemede daha, “Guennol Stargazer” (Guennol Yıldız Avcısı) adlı idolün Türkiye’ye iade talebi reddedildi. Temyiz mahkemesinde görülen duruşmada yargıç, Türkiye’nin idolde hak iddia etme mücadelesinde “başarısız olduğunu” söyledi.
Anadolu’dan kaçırılan tarihi idol için ABD mahkemeleriyle Türkiye arasında sular durulmuyor. M.Ö. 4800-4100 arasına tarihlenen ve Manisa sınırlarında üretildiği düşünülen Kilya tipi Guennol idolünün Türkiye’ye iadesi mücadelesinde bir ABD mahkemesi daha ret verdi. New York’taki temyiz mahkemesinde görülen duruşmada yargıç Rosemary Pooler, eserin kaçırılmasının üstünden 20 seneyi aşkın zaman geçtikten sonra Türkiye’nin iade talebinin “makul olmadığını” söyledi.
Tartışmalara konu olan Guennol Stargazer adlı Kilya kadın idolü.
Christie’s’te 2017’deki müzayedede açık artırmaya çıkarılmadan önce idolün Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından New York’ta olduğuna dair “sinyaller” aldığını vurgulayan Pooler, bakanlığın bu bilgiye rağmen adım atmadığını, müzayedenin gerçekleşmesini beklediğini belirtti. İdol, 2017’deki açık artırmada ABD’li milyarder Michael Steinhardt tarafından 14.5 milyar dolara satın alınmış, Steinhardt’a açılan soruşturma kapsamında ise eseri muhafaza edemeyeceği hükmedilmişti.
Christie’s’teki açık artırma.
Mahkemede Kültür ve Turizm Bakanlığı’nı temsil eden avukat Yael Weitz ise yaptığı açıklamada, alınan kararın Türkiye’yi yağmaya uğramış tarihi eserlerini geri kazanmaktan caydırmayacağını belirtti. Weitz ayrıca, 2021’de duruşmanın daha önce görüldüğü ve iade talebinin yine reddedildiği alt mahkemede, Türkiye’nin eserin kendi topraklarından kaçırıldığını kanıtlamasını gerektiren bir yasal prosedürde hata yapıldığını ve temyiz mahkemesinin bu hatayı kabullendiğini vurgulayarak, bakanlığın idolün iadesi için atacağı “yeni adımları” düşünmeye başladığını söyledi.
Geç Kalkolitik-Erken Tunç Çağı başlarına tarihlenen ve “Kilya Tipi” idoller grubuna giren Guennol idolü, Çanakkale’nin Kilya Koyu’nda bulunmuştu. Kilya Tipi idollerin şimdiye kadar Anadolu dışında başka herhangi bir coğrafya bulunmadığı biliniyor. Adını ilk sahibi Gallerli Guennol ailesinden alan 6 bin yıllık tarihi eser 1990’larda ülkeden kaçırılmış ve o zamandan beri Avrupa ve ABD’de çeşitli müze ve sergilerde gösterilmişti.