Yaratıcılığın hareketlilikle olan ilişkisi sizleri şaşırtacak. Hyperallergic sitesi yazarı Laura C.Mallonee yazdı. Sanatatak.com yazarı Ezgi Altun çevirdi.
“İnsan doğası, eğer aynı yıpranmış toprağa uzun süre boyunca tekrar ve tekrar ekilirse, bir patatesten daha güzel olmayacak.” diye yazmıştı Amerikalı yazar Nathaniel Hawthorne. Bu cümle Jhumba Lahiri’nin 2008 yılındaki Unaccustomed Earth romanında özdeyiş olarak bulunuyor. Duruma da uygun, sadece Lahiri Hintli ailesi ile Londra’da doğduğu ve ABD’de yetiştiği için değil, aynı zamanda Lahiri 2006 MacArthur Bursu’nu (ya da “dahi” bursunu) kazandığı için de.
MacArthur Vakfı’ndaki yeni bilgiye göre, 1981 ve 2013 yılları arasında, 897 kişi şu anda 625.000$ (öncesinde 500.000$) olan ve “olağanüstü özgünlük ve yaratıcılığının takibine kendini adamış ve kendi kendini yönlendirme kapasitesi olan yetenekli bireyleri ödüllendiren bu bursu aldı.”
Sanat dünyasında, bu Carrie Mae Weems, Kara Walker, Ida Applebroog ve Robert Irwin gibilerini kapsıyor.
MacArthur Programı’nın Başkan Yardımcısı Cecilia Conrad, vakfın bu yaratıcı insanların nerede doğdukları ile bursu aldıklarında nerede yaşadıklarını incelediğini anlatıyor. Amerika’da doğan ve burs alan 701 kişi arasından, %79’u bursu aldıklarında doğum yerlerinin dışında yaşıyorlardı. (Weems Portland, Oregon’da doğmuştu ancak geçen sene bursu aldığında New York ve San Francisco’da yaşıyordu.) Bu sayıyı, genel popülasyonun %30’u ve doğum yerlerinin dışına taşınan üniversite eğitimli bireylerin %42’si karşılaştırdığımızda, geriye Amerika dışında doğmuş ancak daha sonra vatandaş olmuş 196 kişi kalıyor ve bu kişiler de göçmenlerin bu ülkeye yaptığı güçlü kültürel ve bilimsel katkıların altını çiziyor.
Amerika’da doğan ve burs alanların çoğu New York (160) ve California’dan (59) geliyor. Uluslararası olarak, İngiltere (25), Kanada (16) ve Almanya’dan (14) geliyorlar. Bursu aldıklarında Amerika’da olanların çoğu da New York (188) ve California’da (172) yaşıyor. Buraları Massachusetts (107) takip ediyor. Ülke dışında yaşayanlar ise genelde Fransa (5) ve İngiltere’de (4) bulunuyorlar.
Araştırmacılar bursu alanların ödülü kazandıklarında nerede çalıştıklarını öğrendiklerinin altını çiziyorlar.
Yani, sonuçlar bir yerde çalışıp başka bir yerde yaşayanlar için uygun değil.
Peki, bu fazlasıyla yaratıcı insanların yer değiştirmesine sebep olan nedir?
Çalışma doğrudan cevaplar vermiyor ama Conrad birkaç fikir ortaya atıyor: İnsanlar çeşitli sebeplerden dolayı taşınıyorlar, ama en önemli etmen ekonomik imkanlar. Bilim insanları Massachusets ve California’daki araştırma üniversiteleri ve onların yüksek teknoloji koridorlarının yakınlarında olmak istiyor.
Sanat ile uğraşanlar için ise, New York Şehri, Los Angeles ve San Francisco’daki olası işveren ve muhtemel müşteri yoğunluğu bu şehir merkezlerini yaşamak için çekici hale getiriyor. Ek olarak, başka sanatçılarla kuşatılmış olmanın anlatmakla bitmez yararları var, sanatçı yoğunluğu sanat malzemeleri sağlayan dükkanlar ve enstrüman tamiri yapan dükkanlar gibi destekleyici hizmetleri mümkün kılıyor.
Vakfın araştırmasının daha geniş bir ölçeğe yayıldığını görmek ilgin. Olabilirdi, ama bir şekilde sonuçlar zaten bildiğimiz bir durumu onayladı. Yalnızca yaratıcılığın yaratıcılığı doğurduğunu değil, ama aynı zamanda -Hawthorne’un metaforunun gösterdiği gibi, yenilikçi araştırmalar ve deneysel anlatımlar için gübre olabilerek- yani yeni deneyimler sayesinde de geliştiğini. Yaratıcılık açısından durgun mu hissediyorsunuz? Manzara değişikliği tam da aradığınız şey olabilir.
(Yazının orjinali için: http://hyperallergic.com/147153/is-creativity-linked-to-mobility/)
