Gaz maskesiz sokağa çıkmadığımız şu günlerde bir zamanlar Amerikalı çocukları kimyasal savaştan korumak için Walt Disney tarafından tasarlanmış gaz maskelerini bulduk. İşte çocuklara özel gaz maskelerinin ibretlik öyküsü…
Yıllar boyunca Walt Disney, çocukların en sevdiği karakterlerin bazılarını canlandırmaya yardım etmişti. İkinci Dünya Savaşı sırasındaysa Walt Disney, Mickey Mouse gaz maskeleri yaparak Amerikan savaş çabalarına yardım etmek üzere kaydolmuştu.
Almanların kimyasal bir saldırı yapmasından korkan Amerikan hükümeti, İkinci Dünya Savaşı sırasında, erkeklere, kadınlara ve çocuklara 40 milyonun üzerinde gaz maskesi dağıtmıştı.
Yetişkinlerin maskeleri çocuklar için çok ağır ve korkutucu olduğundan Disney, çocuklar için popüler çizgi film kahramanı Mickey Mouse gibi görünen maskeler tasarlanmasına yardım etmişti.
Japonların 1941’de Pearl Harbor’a saldırmasının ardından Amerikalılar, savaş tehdidinin, kimyasal savaş biçimde kendi topraklarına gelmesinden korkuyorlardı. Bu tehdide karşı korunmak amacıyla hükümet, savaş tipi olmayan gaz maskeleri üretti.
Çocuklar için yapılan maskelerin arasında, onların, muhtemelen yaşam kurtarıcı maskeleri takmalarına yönelik olası korkularını azaltmak için Walt Disney tarafından tasarlanmış Mickey Mouse gaz maskeleri de vardı. Mickey Mouse’un yüzüne benzeyen maske, 18 aydan dört yaşına kadar çocuklara uygun olarak tasarlanmış hava filtresine eklenmişti.
Mickey Mouse Maskesi adlı yazısında, ABD Ordusu Rezerv Komutanlığı’ndan Binbaşı Robert D. Walk şöyle yazmıştı: “Maskeler, çocukların bir oyunun parçası gibi taşıyacağı ve takacağı biçimde tasarlandı… Bu, maskenin takılmasıyla ilgili korkuyu azaltacak ve umarım, maskelerin yıpranma süresini ve dayanıklılığını arttıracaktır.”
Disney gaz maskelerinin üretimine, Japonların Amerikalıları şaşırtıp Pearl Harbor’a saldırmasından bir ay sonra, 1942 yılında başlandı. Binbaşı Robert D. Walk, şirketin tasarımcısı Dietrich Rempel ve Disney’in onayıyla, Sun Rubber adlı şirketin yaklaşık 1000 Mickey Mouse maskesi ürettiğini belirtiyor.
İkinci Dünya Savaşı sırasında, çocukların kimyasal savaşa karşı korunması çabaları, başka ülkelerde de çocuk-dostu maskeler yapılmasını sağlamıştı.
Popüler çizgi film karakteri olan Mickey Mouse’a benzemiyor olsa da İngiltere’de de Mickey Mouse gaz maskeleri üretilmişti. Maskenin İngiliz sürümü, yalnızca mavi ve kırmızı maskelerden oluşuyordu. Ürünün adı, çocukları gaz maskesini takmaya teşvik etmek için tasarlanan oyunun bir parçası olarak korunmuştu.
Almanya’daysa yetişkinlerin kullandığı boyutlarda gaz maskesi takamayacak bebekler ve çocuklar için onları gazdan koruyacak, koruyucu bebek yatağı tasarlanmıştı.
Walk, Amerika’nın başına hiçbir kimyasal savaş gelmediğinden, savaş sonunda gaz maskelerinin birçoğunun, birer hatıra olarak kıdemli askerlere verildiğini ya da zamanla ortadan kaybolduğunu yazıyor.
Bugün geriye kalan az sayıda maske, Oklahoma’daki 45. Piyade Tümeni Müzesi ve Alabama’daki ABD Ordusu Kimyasal Müzesi gibi ülkedeki çeşitli müzelerde muhafaza ediliyor.
Ayrıca, parçalarına ayrılmış bir maske California’daki Walt Disney Arşivleri’nde sergileniyor.
Çeviri: M. Kemal İz
Not: Laurie Kamens’e ait bu yazı, ilk kez, 22 Haziran 2013’te Daily Mail’de yayınlanmıştır:
http://www.dailymail.co.uk/news/article-2346655/The-Mickey-Mouse-gas-mask-Walt-Disney-designed-protect-American-kids-chemical-warfare.html
Görsel 1: Daily Mail üzerinden wenn.com
Görsel 2: Resimdeki maske, Missouri’deki, ABD Ordusu Kimyasal Kolordu Müzesi’nde muhafaza edilmektedir. [Daily Mail üzerinden wenn.com]
