Sanat piyasası içinde giderek büyüyen çevrimiçi sanat ticaretine yönelik galeri ve koleksiyoncuların tutumlarına ilişkin Hiscox ve ArtTactic işbirliğiyle bir rapor yayınlandı.
Çevrimiçi sanat fuarı, çevrimiçi bienal, galerilerin koleksiyonlarını siber-uzayda sergilemesi, internetteki sanatçı portfolyoları derken, giderek çevrimiçi duruma gelen yaşamımıza paralel olarak sanat piyasası da çevrimiçi bir hal alıyor.
Nisan ayı başında, uluslararası bir sigorta grubu olan Hiscox ve sanat piyasasına ilişkin araştırma ve analizler yürüten ArtTactic, sanat piyasasında hızla büyüyen e-ticaret anlayışına ilişkin bir rapor yayınladı. “Çevrimiçi Sanat Ticareti” [The Online Art Trade] başlıklı bu raporda[1], internetle giderek daha fazla hemhal olunan bir ortamda sanat koleksiyoncuların satın alma alışkanlıkları incelenmiş. Yaş, cinsiyet, coğrafi konum gibi çeşitli kıstaslardan hareketle, koleksiyoncuların yalnızca dijital görsellerle yetinerek nasıl alım yaptıkları ve bu eğilimlerinin sanat piyasasına neler katabileceği araştırılmış.
Aralık 2012 – Şubat 2013 tarihleri arasında yürütülen araştırmanın içeriğini, her biri uluslararası ölçekte olan 101 sanat alıcısı, 130 koleksiyoncu ve 58 galeriden edinilen yanıtlar oluşturmuş.
Araştırma sonuçlarına göre, araştırma kapsamında değerlendirilen koleksiyoncuların % 71’i, sanat yapıtının kendisini görmeden; yalnızca dijital görseline bakarak onu satın almış. Koleksiyonları için yıllık 210.000 TL ve üzeri bütçe ayıran koleksiyoncuların % 25’iyse, 140.000 TL ve üzeri miktarları bu yolla değerlendirmiş.
Yaş kıstasına göre değerlendirildiğinde, araştırma kapsamına alınan 25–29 yaş aralığındaki koleksiyoncuların % 43’ü; 65 yaş ve üstü koleksiyoncuların ise % 82’si, yapıtın kendisini görmeden, yalnızca dijital görseli üzerinde alımda bulundukları yanıtını vermiş.
Rapora göre, erkeklerin % 70’i, kadınlarınsa % 55’i için, yaptıkları alımlarda, söz konusu yapıtın dijital görseli yeterli olmuş. Kadınların % 52’si galerilerin web sayfalarını, % 31’i de çevrimiçi galerileri tercih ederken; erkeklerin % 48’i galerilerin web sayfalarından, % 22’si de çevrimiçi galerilerden sanat yapıtları satın almış. Araştırma kapsamında değerlendirilen erkeklerin % 56’sı, koleksiyonlarına yeni yapıtlar eklemek için çevrimiçi açık artırmalara yönelirken; kadınların yalnızca % 26’sı bu yöntemi benimsemiş.
Araştırmanın galerilere ilişkin bulgularıysa şöyle: Araştırma kapsamındaki 58 galerinin % 78 gibi bir çoğunluğu, müşterilerine, galeriyle temasa geçmeden yapıt satın alabilecekleri çevrimiçi işlem olanağını sağlamadıklarını belirtmiş. Yapıtını kimin aldığının, sanatçının kariyeri ve diğer yapıtlarının fiyatı üzerindeki kayda değer etkilerinden dolayı galerilerin, müşterileriyle birebir ilişkileri tercih ettikleri görülüyor. Ancak söz konusu galerilerin yarısından fazlası (% 59), e-ticaret seçeneğini bünyelerine katmanın seçenekleri üzerinde durduklarını ifade etmiş.
Hiscox-ArtTactic işbirliğiyle hazırlanmış olan rapora göre, çevrimiçi sanat piyasasının, sanat piyasasının genelindeki oranı hâlihazırda oldukça düşük. Mart 2013’te yayınlanan TEFAF (The European Fine Art Fair / Avrupa Güzel Sanatlar Fuarı) raporuna göre, 56 milyar dolarlık bir küresel sanat piyasası söz konusu. Çevrimiçi sanat piyasasıysa, bu hacmin yalnızca % 1,6’lık bir bölümünü kapsıyor. 2012 yılındaki 870 milyon dolarlık tahmini çevrimiçi işlem hacminin –% 19’luk bir büyüme oranıyla– 2017 yılında, 2,7 milyar doları bulması bekleniyor.
Hiscox’un, güzel sanatlar bölümünün başkanı Robert Read, sanat yapıtlarının alım-satım süreçlerinde çevrimiçi ticaretin giderek yerleştiğini ve böylelikle sanat piyasasına yeni oyuncuların katıldığını belirtiyor. Sanat piyasasının, geleneksel yöntemlerin beraberinde yeni yollar bulma potansiyeline de sahip olduğunu vurgulayan Read’e göre, ortaya konulan araştırma, çevrimiçi sanat ticaretine duyulan iştihanın önemli bir göstergesi. Yine de temkinli olan Read, sanat dünyasının tüm alanlarınca bu yöntemin benimsenip benimsenmeyeceğini henüz bilinmediğini ifade ediyor.[2]
Piyasa gibi risklerin ve fırsatların bir arada bulunduğu bir alanda çevrimiçi sanat ticaretinin, sanat piyasasının geneli açısından, ne tür risklere gebe olduğunu ya da nasıl fırsatlar barındırdığını zaman gösterecek.
Raporun tamamını burada okuyabilirsiniz.
[1] http://www.hiscox.com/~/media/Files/H/Hiscox/content-pdf/11433-Online-art-trade-report-v8.pdf
[2] http://www.hiscox.com/news/press-releases/2013/09-04-2013a.aspx
Görseller “Çevrimiçi Sanat Ticareti” [The Online Art Trade] başlıklı rapordan alınmıştır.
