Narmanlı Han’ın dönüşümünü, kurula gelecek proje ve onun mimarı Sinan Genim üzerinden tartışmak yeterli mi?
Narmanlı Han’ın dönüşümü için proje hazırlama sırası benzer birçok işi “başarmış bir mimar olan” Sinan Genim’e geldi.
Genim aldığı görevi 27 Şubat tarihinde şöyle özetliyor:
“Piyasa koşulları neyi gerektiriyorsa o yapılacak!”
Ve tartışmalar başladı. Gözler Sinan Genim’e ve onun projesine çevrildi.
Oysa şehir planlamacı, kent eleştirmeni Korhan Gümüş’e göre Narmanlı Han’ın dönüşümünü, kurula gelecek proje üzerinden tartışmak yeterli değil!
Çünkü proje ortaya çıktığında birçok ilişki kurulmuş, kurumsal işleyişler, kararlar tamamlanmış olacak: “Bu nedenle bir konuyu yalnızca proje üzerinden tartışmak, yalnızca semptomla uğraşmak gibidir, yani uygulama aşamasında tartışmak yeterli değildir. Eğer sürekli kamu karar süreçlerinde aksayan bir şeyler olduğunu ve bunların tekrarlandığını fark ediyorsak, o zaman sorunun yalnızca bir boyutu ile değil, işleyişi gözden geçirmek, ders çıkarmak ve süreç üzerinde etkili olmak gerekir.“
Narmanlı Han’ı, kamunun satın alması durumunda işlevini yerine getirmesi için kar amacı gütmeyen bir kuruluşla işbirliği yapması, bu tür kuruluşların tekliflerini değerlendirmesi gerekiyor.
Gümüş, Venedik’teki Pinault koleksiyonu müze binasını örnek veriyor. Venedik’teki Punta della Dogana (eski gümrük binalarının olduğu nokta) binasını.
François Pinault kolleksiyonunu Venedik’e çekmek için yapıyı kamu tarafı, belediyenin kendisi sunmuştu.
“Peki ama eğer bu yapıyı Pinault Vakfı projelendirmek için Tadao Ando yerine sıradan piyasacı bir mimara verseydi, istediği sonucu alabilir miydi?” ve “Venedik bu işten bir yarar elde edebilir miydi?” diye haklı olarak soruyor Korhan Gümüş ve şöyle yanıtlıyor: “Şüphesiz hayır. Bugün Venedik’te yıllarca boş kalmış yapının önünde kuyruklar oluşuyor.”
“Başka bir soru da bu dönüşümün getireceği yeniliktir. Narmanlı Han’ın restoran ve mağaza olması Beyoğlu için ne yarar getirecektir? Bu Kızkulesi’ni restoran yapmak gibi bir şeydir. Beyoğlu esnafı bu yatırımdan fayda görmeyecektir. Narmanlı’nın bir anıt yapı olarak üzerinde çalışılmış, farklı bir işlev kazanması, Beyoğlu’ndaki esnafa da, halka da kendi satış fiyatından çok daha fazla bir yarar sağlayabilir. Bir uç örnek üzerinden bir benzetme yapalım: Topkapı Sarayı otel olursa mı İstanbul daha çok yarar elde eder, yoksa dünyanın önemli müzelerinden biri olması mı?”
Gümüş’ün yazısı Narmanlı Han’ın elden gidişinin yasını tutmaya başladığımız şu günlerde kamu olarak bir binanın ne kadarına müşterek olduğumuzla ilgili ufuk açıyor.
(Korhan Gümüş’e dair alıntılar Gümüş’ün 14 Mart 2015 tarihli Bianet’teki Narmanlı Han Restoran Yerine Ne olabilir? isimli yazısından yapılmıştır.)