Son birkaç yılda gelişen kızılötesi teknolojiler sayesinde bilim adamları ünlü resimleri derinlemesine inceleme imkanı buldular. Bu çalışmalar sonucunda bir çok resmin görünmeyen yüzlerinin keşifleri yapıldı. Bu keşiflerden en yenisi, geçtiğimiz salı günü Phillips koleksiyonunda bulunan Picasso’ya ait ”Blue Room” resminin altından çıkan gizli bir başka resim.
Son birkaç yılda gelişen kızılötesi teknolojiler sayesinde bilim adamları ünlü resimleri derinlemesine inceleme imkanı buldular. Bu çalışmalar sonucunda bir çok resmin görünmeyen yüzlerinin keşifleri yapıldı. Bu keşiflerden en yenisi, geçtiğimiz salı günü Phillips koleksiyonunda bulunan Picasso’ya ait ”Blue Room” resminin altından çıkan gizli bir başka resim.
Kübizmin öncü ressamlarından Pablo Picasso’nun 1901-1904 yılları mavi dönemine ait, erken dönem başyapıtlarından sayılan ”Blue Room” isimli resmine yapılan konservasyon çalışmalarıyla elde edilen görüntü neticesinde, yıllardır şüphe duyulan ama ispatlanamayan, eli çenesinde, papyonlu bir adam portresi gün yüzüne çıktı.
Picasso’nun atölyesinde banyo yapan kadın görüntüsünün altından çıkan portre için Philips Koleksiyonu yetkililerinden Susan Behrends, sanatçının aklına her yeni gelen fikirde yeni bir tuval alacak parası olmadığı, bu yüzden aynı tuval üzerinde farklı resimlerin olabileceği, hatta Picasso’nun çoğu zaman tuval yerine karton üzerinde çalıştığı açıklamasında bulundu. Ayrıca Picasso’nun, bu resmi yaptığında 19 yaşında olduğunu dolayısıyla resmin arkasındaki gizemin çözülebilmesi için o dönemin derinlemesine incelenmesi gerektiğini ekledi.
1927 yılından beri Phillips koleksiyonununa ait olan resim, National Gallery of Arti Cornell Üniversitesi ve Delaware’s Winterthur Müzesi’nin de desteği ile son teknoloji kızılötesi cihazlarla tarandı. 1954 yılında resim üzerinde çalışan konservatörün yazdığı mektupta bazı fırça darbelerinin banyo yapan kadın ile eşleşmediğini belirtmiş, fakat eser üzerinde uzun süre boyunca devam eden spekülasyonlar, teknoloji yeterli olamadığı için sadece bir şüphe olarak kalmıştı. 1990 yılında yapılan x-ray taraması sonucu bulanık bir görüntü elde edilince şüphe bir buluşa ön ayak olmuş ve 2008 yılında da resim son teknoloji ile bir kez daha tarandığında altında gizemli bir adam olduğu kesinleşmişti.
Tabi bu keşiften sonra en merak edilen konu resmin altındaki gizemli adamın kimliği oldu. Kuratörler bunun bir otoportre olmadığı konusunda hemfikirler. Bir ihtimal olarak Picasso’nun 1901 yılında ilk sergisine ev sahipliği yapan Paris’li sanat tüccarı Ambroise Vollard olduğu söyleniyor. Ancak esrarengiz adamı tamamen ortaya çıkaran Patricia Favero’nun söylediğine göre bu adamın kimliğinin Volalard olduğuna dair herhangi bir yazı veya ipucu yok. Yetkililer bu adamın kimliğini bulmak için çalışmalara devam ediyorlar.
Bu resim ilk çift geçmişli Picasso tablosu değil. Daha önce ”The Old Guitarist” resmine yapılan konservasyon çalışmaları sonucu altından bir başka resim çıkmıştı. Aynı şekilde ”Woman Ironing” resminde de Guggenheim Müzesi’nin yaptığı çalışmalar sonucu bir erkek portresi çıktı. Cleveland Müzesi’ndeki ‘La Vie’ resmi için de aynı şüpheler mevcut.
Bu keşifler son yıllarda teknolojinin ilerlemesiyle daha rahat elde edilir oldu. Örneğin bir resmin 1945 yılından öncesine ait olup olmadığını anlamak için, atom bombasına özgü iki izotopu bulmak için yapılan radyoaktif izotop test kullanılıyor. Daha eski resimleri bulmak için de Terahertz spektroskopi denilen havaalanlarında kullanılan x-ray yöntemine benzer bir yöntem uygulanıyor.
”Blue Room” resminde yapılan konservasyon çalışmasına benzer çalışmalar tabi ki başka ressamların eserleri için de yapıldı. Bunların en bilindiklerinden biri Sforza kalesinde yapılan restorasyon çalışmaları sırasında yedi kat boya tabakası altında bulunan, 1498 yılına ait Leonardo Da Vinci’nin yaptığı duvar resminin kalıntılarıdır.
Van Gogh’un 1884-85 yılında Hollanda’da kaldığı bir köyde tamamladığı ”Patch of Grass” resminin üstünde yapılan çalışmalar sonucunda çimenlerin arkasından bir köylü kadın portresi ortaya çıktı.
17. yüzyıl Hollanda altın çağı ressamlarından olan Hendrick van Anthonissen’in “View of Scheveningen Sands” isimli 1630 yılına ait resmi üzerine yapılan konservasyon çalışmaları kapatılmış bir ölü balina görüntüsü keşfine neden oldu.
Son olarak Terahertz Spektroskopi tekniğiyle antik Roma dönemine ait bir fresk keşfedildi. 19. yüzyılda yaşamış olan Giampietro Campana’nın Louvre Müzesi’nde bulunan ‘Trois Hommes Armes de Lances’ eserinin altından ise antik Roma dönemine ait fresk kalıntısı çıktı. Bu keşifi yapan ekip aynı teknoloji ile Çatalhöyük’te neolitik çağdan kalma eserleri tarama için de kullanmayı planlıyorlar.
