Geçen yıl Cannes Film Festivali’nin en prestijli yan bölümü olan Belirli Bir Bakış’ın büyük ödülünü İzlanda yapımı küçük bir film aldı. İkinci uzun metrajlı filmi İnatçılar (Rams) ile bu önemli ödülü alan İzlandalı Grimur Hakonarson şimdiden dünya sinemasının dikkat çeken görsel ustaları arasına girmiş durumda.
Geçen yıl Cannes Film Festivali’nin en prestijli yan bölümü olan Belirli Bir Bakış’ın büyük ödülünü İzlanda yapımı küçük bir film aldı. İkinci uzun metrajlı filmi İnatçılar (Rams) ile bu önemli ödülü alan İzlandalı Grimur Hakonarson şimdiden dünya sinemasının dikkat çeken görsel ustaları arasına girmiş durumda.
Uçsuz bucaksız doğası ile İzlanda bakmaya, seyretmeye ve tüm ayrıntılarını beyninize nakşetmeye doyamayacağınız cömertlikte bir görselliğe sahip. Buna teslim olmayıp, o güzelliği her karede sonuna dek sömürmeden bir hikaye anlatmaya konsantre olabilmek bir sinemacı için gerçek bir sınav da olabilir bir yandan. Bunu başardığı için bile, kamerasını kontrol altında tutup birazcık daha görmek için can attığımız geniş manzaraya sırt çevirebildiği için yani, Grimur Hakonarson’u tebrik etmek gerek. Üstelik, doğayı manzara görselliğinden kurtarıp filmin yan karakterlerinden birine dönüştürebildiği için bir tebrik daha hak ediyor Hakonarson. İnatçılar (Rams) insanın doğayla olan organik bağını, onunla mücadele etmekten çok ona uyum sağlamasının kaçınılmazlığını anlatırken, bir yandan da bir başka kaçınılmaz bağın, kardeşlik bağının ne menem bir şey olduğunu anla(t)maya çalışıyor.
Bitişik evlerde yaşayan ve bitişik arazilerde koyunlarını yetiştiren Kiddi ve Gummi neredeyse 40 yıldır küs olan ve bu süre zarfında birbirileriyle konuşmaya bile tenezzül etmedikleri gibi her yıl düzenlenen “En İyi Koyun” yarışmasında da birbirlerine rakip olan iki kardeştir. Kiddi’nin kazandığı son yarışma sonrası Gummi onun birinci gelen koyununu inceler ve hayvanın bulaşıcı bir hastalığa yakalanmış olduğunu fark eder. Biraz da hasetle bu durumu ihbar edince yetkililer tüm hayvanların telef edilmesi gerektiğine kara verirler ve tüm köyün derhal temizlenmesi için harekete geçerler. Gummi hayvanlarını yetkililer gelmeden kendi eliyle öldürür ama Kiddi karara karşı çıkarak inat eder. Fazlasıyla içtiği bir gece vakti kardeşinin evine kurşu yağdıracak ama hayvanlarının yetkililerce telef edilmesinin verdiği acı ve öfkeyi dindiremeyecektir. Kimsenin bilmediği şey ise Gummi’nin evinin altındaki mahzende yeni bir sürünün tohumları atacak kadar hayvanı saklamış olduğudur.
Senaryosu da Hokanorson’a ait İnatçılar için akla gelen ilk tanım yalın olsa gerek. Sadece hikayesi değil, anlatımı, kurgusu, diyalogları, hatta oyuculukları, hep yalın. Yalınlığın ne denli değerli bir meziyet olduğunu hatırlatıyor film bize. Beklenmedik -ki çoğu zaman bekliyoruz artık- hikaye dönüşümleri yok, seyirciyi aldatmaya yönelik numaralar, sıradışılıklarıyla sivrilen diyaloglar ve şaşırtıcı kamera açıları da yok. Yalın bir hikaye, derdini anlatmakta dolambaçlı yollara sapmayan bir senaryo ve özenilmiş -dolayısıyla özenti- görüntüsü vermeyen bir gerçekçilik duygusu var. Karakterlerele arasında kurduğu mesafeli ama empatik yaklaşım sayesinde izleyici de onları yargılamakta acele etmiyor, yer yer hak verirken, yer yer onlar adına hayıflanıyor, onlarla duygulanıp, gerektiğinde tenkit ediyor. Bir noktadan sonra iki kardeş arasındaki hamleleri bir tenis maçı, ya da daha iyisi bir satranç maçı izler gibi izliyoruz ve biz de bir sonraki hamleyi tahmin etmeye çalışıyoruz. Şunu da fark ediyoruz aslında, birbirine bunca benzeyen ve aralarının neden bozulduğunu bilmediğimizi bu iki kardeşin hikayesi dünyanın bu alabildiğine izole ve sessiz köşesinde bile olsa bir yanıyla çok tanıdık, çok anlaşılır ve bir yanıyla da -en azından aralarındaki husumet ekseninde- kabul edilemez geliyor. İkisi de artık yaşamlarının sonlarına yaklaşmış bu yalnız adamlar, her şey en ilkel güdülere indirgendiğinde, karların içinde anne rahmine dönerek, çırılçıplak halde kardeşliği yeniden keşfettiklerinde tüm taşlar yerine oturuveriyor nihayet.
