Küba Devrimi ne kadar eleştirilirse eleştirilsin Museum of Decorative Arts’da sergilenen afişler sanatçıların kağıt üzerinde de olsa iyimserliklerini ve devrime olan desteklerini ifade etme özgürlüğüne sahip olduklarını gösteriyor.
Sosyalist veya komünist sanat dendiğinde akla soğuk bir estetik, gri tonları ve sosyal gerçekçilik gelebilir. Oysa Paris’teki Museum of Decorative Arts’ın ev sahipliğini yaptığı “Cuban Posters: Revolution and Cinema, 1959-20” adlı sergi 250’den afişle bu önermeyi çürütüyor. Küba Devrimi’nin 60 yılını kutlayan çalışmalar parlak renkleri, şekilleri ve desenleri ile dikkat çekiyor. Sergi psikedelik ve sürreal imgeler, pop-art, fotoğraf kolajları, soyut yaklaşımlar içeriyor. Hatta bunu çoğu zaman ruh ve espriyle yapıyor.
Küba Devrimi’nin posterlerinin yer aldığı koleksiyon Küba’ya odaklanan politik afişlerle başlıyor. Playa Girón’daki zafer, kahraman ve şehit Che Guevara bunun örnekleri. Uluslararası önem taşıyan gelişmeler ve özgürleşme hareketleri ise eserlerdeki diğer temalar. Vietnam’dan Mozambik ve Filistin’e kadar benzer devrim hareketlerine destek veren işler bunlar.
Serginin odağındaysa sinema afişleri var. 1959’da kurulan Instituto Cubano del Arte e Industria Cinemátograficos (ICAIC) 1970’lerden bu yana haftada bir Küba’da gösterilen filmler ve Küba’yla ilgili her türlü sanat etkinliğine dair basılan 3 bin afişle bu görsellerin en büyük kaynağı. Neredeyse 2 bin adet afiş tasarlayan Eduardo Muñoz Bachs içinse ona ve tasarımlarına özel birkaç oda ayrılmış.
“Cuban Posters: Revolution and Cinema, 1959-2019” 1990’lardan bugüne tasarımların yer aldığı bölümle sonlanıyor. Burada Sovyetlerin çöküşüyle birlikte yaşanan sıkıntıların afişlere de yansıdığı ve kağıt bulunamadığı için poster sayısının haftada birden yılda ikiye düştüğü görülüyor.
Devrimin karanlık yüzü
Sergi Küba Devrimi’nin renkli yüzünü yansıtsa da Küba’da devrim düşmanı damgası yiyenler hapse atılmaya devam ediyor. Sansür sürüyor. Raúl Martinez ve Antonio Fernández gibi afiş tasarlayan sanatçılar bile eşcinselliklerinden dolayı işlerini kaybedip ceza alıyorlar.
Museum of Decorative Arts’daki “Cuban Posters: Revolution and Cinema, 1959-2019” 2 Şubat’a dek sürecek.