İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) kültür politikaları çalışmaları kapsamındaki beşinci raporu Yerel Yönetimler İçin Kültürel Planlama başlığı ile yayımlandı. Rapor kapsamında gerçekleştirilen araştırmada, kültür ve sanat etkinliklerinin, kültür endüstrilerinin ve kültürel mirasın yoğunlaştığı ilçeler Beşiktaş, Beyoğlu, Fatih, Kadıköy, Şişli ve Üsküdar oldu.
Yerel yönetimlerde kültürel planlama konusuna bir giriş niteliği taşıyan Yerel Yönetimler İçin Kültürel Planlama raporu, geleceğin kentlerini planlayan ve kültür politikalarını belirleyen yerel yönetimlere, yaratıcı kültür alanları ve sürdürülebilir kentler yaratma yolunda yardımcı olmayı hedefliyor.
Sürdürülebilir kalkınma için mahallelerin, semtlerin, ilçelerin ve illerin sahip oldukları kültürel kaynaklarla uyumlu şekilde planlanması ve farklı kültürlerin bir arada yaşayabileceği kentler yaratılması gerektiği fikrinden yola çıkan rapor, Türkiye’de yerel yönetimlere kültür odaklı planlama anlayışının geliştirilmesi için bir yol haritası sunuyor. Raporda, İstanbul gibi küresel bir kentin yanı sıra daha küçük ölçekteki kentler ile ilçelerin de özgün bağlamlarında değerlendirilmesi gerektiğinin altı çizilirken, dünyadan farklı yerel yönetimlerin sürdürülebilir kentler yaratma yolunda hayata geçirdiği uygulamalar da inceleniyor.
Rapor kapsamında gerçekleştirilen araştırmada, kültür ve sanat etkinliklerinin, kültür endüstrilerinin ve kültürel mirasın yoğunlaştığı ilçeler olmaları nedeniyle seçilen Beşiktaş, Beyoğlu, Fatih, Kadıköy, Şişli ve Üsküdar belediyelerinin yanı sıra İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin stratejik planlarının karşılaştırmaları yer alıyor. Karşılaştırmalar, bu belediyelerin stratejik planlarında “kültüre atfedilen anlam ve roller”; “kültür ve kent ilişkisi bağlamında yer alan stratejik hedefler ve göstergelerden örnekler ile ilgili müdürlükler”; “kültürel çeşitlilik, toplumsal cinsiyet, etnik çeşitlilik ve dini inanç özgürlüğü konularının ele alınışı” başlıkları altında yapılıyor.
İstanbul belediyelerinin stratejik planlarının karşılaştırmasından çıkan temel tespitler raporun “Giriş” bölümünde özetlenirken, “Kültür ve Planlama” bölümünde, kültürel planlama kavramı ve kültürün kamusal planlamadaki işlevi kısaca anlatılıyor. “Eylem Planı” başlıklı bölümde sunulan aşamaların yerel yönetimlerin stratejik planlama süreçlerine eşlik etmesi hedefleniyor. Bu bölüm planlamayı yapacak ekibin belirlenmesinden planın duyurulmasına uzanan aşamaları adım adım açıklarken, iyi bir kültürel planlamanın olmazsa olmazlarının da altını çiziyor. “Ekler” bölümünde ise ilgili yasal mevzuatın yanı sıra İstanbul belediyelerinin stratejik planlarının karşılaştırmalı tabloları veriliyor.
Raporda ayrıca dünya belediyelerinin üye olduğu Dünya Şehirleri Kültür Forumu adlı iletişim ağının koordinatörü BOP Danışmanlık iş birliğiyle üç farklı kıtadan altı şehir ile (Amsterdam, New York, Seul, Tokyo, Toronto ve Viyana) yapılan anket çalışması da yer alıyor. Bu kentlerin kültürel planlama kavramına yaklaşımı, planlama süreçleri ve bu süreçte karşılarına çıkan zorluklar anlatılıyor.
Kültürel planlama konusundaki yaklaşımları yerel ve uluslararası örneklerden yararlanarak aktaran bu çalışma, kültürün, yaratıcı kent modeli ve ekonomi üzerindeki güçlü etkisine ek olarak, kentlilerin bir arada yaşamasını sağlayan özelliğiyle planlama süreçlerine dahil edilmesi gerektiğini aktarıyor.
Çalışmalarına 2015 yılında başlanan Yerel Yönetimler İçin Kültürel Planlama raporunu yayıma hazırlayanlar arasında; İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece ile aynı bölümden Araştırma Uzmanı Ceren Yartan, Vrije Universiteit Brussel’den R. Gökçe Sanul ve İstanbul Şehir Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Eda Ünlü Yücesoy yer alıyor.
Yerel Yönetimler İçin Kültürel Planlama raporunun PDF versiyonuna www.iksv.org/kulturpolitikalari/rapor2016 adresinden ulaşılabilir ya da AppStore’dan indirilebilen İKSV Kitaplık uygulamasıyla iPad üzerinden okunabilir.