Türkçe edebiyatın usta kalemi Ahmet Cemal, eserleri, çevirileri, köşe yazıları ve akademik çalışmalarıyla büyük bir okur kitlesine ulaşmıştı. Bir süredir Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde (Eski Gata Askeri Hastanesi) koroner yoğun bakım tedavisi gören Ahmet Cemal dün gece (1 Ağustos 2017) saat 01:06’da kalp yetmezliği sebebiyle vefat etti.
Ahmet Cemal’in cenazesi 2 Ağustos Çarşamba günü ikindi namazının ardından Moda Camii’nden kalkarak Feriköy Mezarlığı’nda toprağa verilecek.
Ahmet Cemal kimdir?
Ahmet Cemal, 1942’de doğdu. St. Georg Avusturya Lisesi’ni ve İÜ Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Aynı fakültede bir süre asistanlık yaptı. İstanbul’daki Avusturya Kültür Ataşeliği’nde çalıştı. İÜ Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde çeviri dersleri verdi. Yeni Ufuklar, Varlık, YAZKO Edebiyat, Gergedan, Argos ve Milliyet Sanat dergilerinde yazdı. 1980’de Mustafa Kemal Ağaoğlu tarafından kurulan Yazarlar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi’nde (YAZKO) genel yayın koordinatörü olarak çalıştı. Aynı yerde YAZKO Çeviri dergisini kurdu ve yönetti.
Anadolu Üniversitesi’nde 19 yıl süreyle, lisans, lisansüstü ve doktora eğitimi düzeyinde olmak üzere, İletişim Bilimleri Fakültesi’nde Sanat Tarihi, Estetik, Kültür Tarihi, Metin Yazımı ve Metin Çözümleme, Güzel Sanatlar Fakültesi’nde Temel Sanat Kavramları, Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü’nde de Dünya Tiyatro Tarihi, Çağdaş Tiyatro, Tiyatro Edebiyatı ve Tiyatro Estetiği derslerini verdi. İstanbul ve Mimar Sinan üniversitelerinin tiyatro bölümlerinde Dünya Tiyatro Tarihi ve Tiyatro Edebiyatı derslerini üstlendi. Bahçeşehir Üniversitesi’nde beş yıl boyunca Antikçağ’dan Günümüze Eleştirel Düşüncenin Tarihi, Edebiyat ve Eleştirel Düşünce ve Estetik ve Temel Sanat Kavramları derslerini verdi.
Ingeborg Bachmann, Walter Benjamin, Bertolt Brecht, Hermann Broch, Elias Canetti, Paul Celan, Ernst Fischer, E.H. Gombrich, Goethe, Friedrich Hölderlin, Franz Kafka, Heinrich v. Kleist, Georg Lukács, Robert Musil, Friedrich Nietzsche, E.M. Remarque, Novalis, R. M. Rilke, Anna Seghers, Manès Sperber, Georg Trakl ve Stefan Zweig’ın çeşitli eserlerini Türkçeye çevirdi.
Deneme ve makaleleri Yaşamdan Çevirdiklerim, Odak Noktasında Yaşananlar, Şeref Bey Artık Burada Yaşamıyor, Bizi Yaşatanlar ve Öldürenler, Aradığımız Tiyatro, Oynamak Varken, Sanat Üzerine Denemeler, Okuyan Gençliğe Mektuplar, İnsana Dönmek, Giderayak ve Lanetlenmiş Ağustosböcekleri ve Önce Şairleri Yaktılar başlığıyla kitaplaştı. Şiirleri Geçmiş Bir Dua Kitabından adıyla yayımlandı. Kıyıda Yaşamak başlıklı bir romanı ve Dokunmak başlıklı bir hikâye kitabı var.
1988 yılında Türk kültürüne yaptığı hizmetler nedeniyle Anadolu Üniversitesi Senatosu tarafından kendisine fahri doktora unvanı verildi. 2010 yılında Avusturya cumhurbaşkanı tarafından Avusturya Federal Cumhuriyeti Altın Liyakat Nişanı’na layık görüldü. Aynı yıl, Türkiye Cumhuriyeti ve Federal Almanya Cumhuriyeti tarafından ilk kez düzenlenen Tarabya Çeviri Ödülleri çerçevesinde, Almancadan Türkçeye çeviri dalında büyük ödülü aldı. Lanetlenmiş Ağostosböcekleri başlıklı deneme kitabıyla 2012 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından verilen Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Aynı yıl Dil Derneği tarafından kendisine Türk Dil Kurumu’nun 80. kuruluş yıldönümü nedeniyle ve Türk diline katkılarından ötürü Onur Ödülü verildi. 2013 yılında TÜYAP tarafından on sekizincisi düzenlenen İzmir Kitap Fuarı’nın Onur Yazarı seçildi. 2014 yılında ise Hermann Broch’tan yaptığı Vergilius’un Ölümü başlıklı roman çevirisiyle Avusturya Devlet Çeviri Ödülü’ne layık görüldü.
Cumhuriyet gazetesinde ve ilerihaber.org’da köşe yazarlığı yapan Ahmet Cemal 2013-2014 akademik yılında Nazım Hikmet Akademisi’nde “Sanatın, Bilimin ve Edebiyatın Toplumsal Tarihi”, “Başlangıçtan Günümüze Eleştirel Düşüncenin Gelişmesi” ve “Estetik” başlıklı dersleri verdi. 2014 Haziran’ında Akademi’den ayrılarak Moda’da öğrencileri ile birlikte Ahmet Cemal Kültür Atölyesi’ni (ACKA) kurdu.
Ahmet Cemal’in eserleri
Aradığımız Tiyatro, 1998
Şeref Bey Artık Burada Yaşamıyor, 1999
Dokunmak, 1999
Okuyan Gençliğe Mektuplar, 1999
Sanat Üzerine Denemeler, 2000
Oynamak Varken, 2002
İnsana Dönmek , 2002
Bizi Yaşatanlar ve Öldürenler, 2002
Kıyıda Yaşamak, 2004
Giderayak, 2004
Lanetlenmiş Ateşböcekleri, 2012
Önce Şairleri Yaktılar, 2014
Biz Sevmeyi Ne Zaman Unuttuk, 2014