The Flaming Lips’in vokalisti Wayne Coyne, hyperallergic.com’daki 28 Ocak 2013 tarihli söyleşisinde Oklohama’daki sanat merkezi Womb, Yoko Ono, asit ve Damien Hirst hakkında konuşuyor.
Wayne Coyne, yakınlarda yaptığımız bir telefon konuşmasında, “Sanırım daha çok görsel sanatçıyım ben”, diyordu. Dünyanın en büyük sıradışı deneysel rock gruplarından biri olan The Flaming Lips’in (Ateşli Duadaklar) solistinin kendisini müzisyenden çok görsel bir yaratıcı olarak görmesi, o kadar da şaşırtıcı değil. Grup, tüm zamanların en tuhaf korku filmlerinden biri olan Christmas on Mars’ı (Mars’ta Noel), sahneye bir UFO indirmesinin ardından yapmıştı ve şimdi de konserlerini düzenli olarak Coyne’un bizzat kendisinin hamster topu içinde kalabalığın üstüne yuvarlanmasıyla açıyor. (Ayrıca son işlerinde değil yalnızca, 1996’dan kalma şu The Abandoned Hospital Ship (Terk Edilmiş Hasrtane Gemisi) konser videosuna bakıp fırıl fırıl dönen tak-yap ışık yerleştirmesinin giderek artan titreşimini seyredin bir.)
“1961’de doğdum. Başka bir zamanda doğmuş olsaydım, müzisyen olmazdım demek istedim” diye açıklıyor Coyne. “Müzik, 1960’ların sonunda bu tür müzik, yapmak istiyorsanız yapabileceğiniz bir şeydi”. “Yaşayan en büyük müzisyenlerden bazılarını (gitarda ve diğer enstrümanlarda çokyönlü yetenekleri olan Steven Drozd, basçı Michael Ivins ve baterist Kliph Scurlock), bünyesinde toplayan bir grup”ta olmasına rağmen kendisinin öyle öyle olmadığını söylüyor. “Yalnızca kendi alameti farikam olacak bir müzik yapan tuhaf tipin biriyim ben” diyen sanatçı, “Bitip tükenmeksizin görsellik ihtiyacında olan çılgın, neredeyse saçmacı bir sanat rock grubu içinde olduğum için şanslı olduğumu düşünüyorum” diye devam ediyor.
“The Flaming Lips’in gösterilerinin hüner gösterme gibi görünmemesini (çoğunlukla) sağlayan şey, müziklerinin duygusal rezonansı ve ölüm-karşısında-yaşam yaklaşımları ve onlar, müziklerini görsel sanatlarla birleştirmekte diğer gruplardan çok daha ileriye gittiler”. Coyne, zihninin acayip vizyonlarını şimdi de Oklahoma City’de bir galeri, mağaza, kreatif ajans ve hatta tavanında bir Damien Hirst’i içeren Womb (Rahim/Karın) adlı sanat kompleksine aktarıyor.
“Wayne’nin tarif ettiğine bakılırsa, [Womb] insanların gelip dağıtacakları bir yer olacak” diyor, Tulsa’daki Flaming Lips’le ilgili sınırlı üretim sanat işlerine (içlerinde müzik USB’leri olan gerçek boyutlarındaki çikolata kafatasları mesela) ve galeride sergi açan sanatçıların eserlerine odaklanmış Dwelling Spaces mağazasının bir şubesini geçtiğimiz Kasım ayında Womb’da açan Mary Beth Babcock. Womb’un kendisi de 2011’de Coyne ve ikisi de sanatçı olan Rick Sinnet ve Jake Harms tarafından açıldığında, psikedelik renkli tuhaf bir yekpare taş gibi duruyordu. Gelgelelim, Plastik Ono Band ve Sean Lennon Flaming Lips ile 31 Aralık 2011’de Yeni Yıl Arifesi gösterisinde sahne almak üzere Oklama City’deyken Yoko Ono ve LSD’nin karıştığı bir hadisenin ardından kapandı. Ama aslında, Yoko Ono ve asit işi yerel görevlilerle yaşanan bir yanlış anlaşılmadan başka bir şey değildi. “Womb’da büyük bir parti vereceğimizle ilgili abartılı şakalar yaparak, sabahın üçünde oraya gidip Yoko Ono’yla asit atsak harika olmaz mı diyordum” diye anlatıyor Coyne. Ertesi sabah gazetelerdeydim. Elimizden hiçbir şey gelmeden Womb kapandı ve oradakilere parti verirlerse herkesin hapsi boylayacağı söylendi. “Yoko içeri tıkılırsa üzücü olur diye düşündük” diye anlatıyor.
O zamandan bu yana Womb grubu, güvenlik sistemlerini ve tesislerini yönetmeliklere uydurmak için çalıştı ve gelecek birkaç ay içinde yeniden açılma işini projelendirdi. Yakınlarda Coyne’nun bir arkadaşıyla birlikte yaptığı 5 m. 50 cm’lik devasa bir resim, çoğu görsel işini Flaming Lips için yaptığı gibi, birkaç ticari iş de yapan ve uzun zamandır Lips’le işbirliği içinde bulunan George Salisbury’nin başında olduğu kreatif ajans Delo Creative’in şimdi Womb’a taşınmış ofislerinin tavanına yerleştirildi. Arkadaş diye söz edilen Damien Hirst olunca ve Coyne, eseri sanatçının spin art makinesinde onunla birlikte yapmış olunca, bu resim Womb’un en gerçeküstü ayrıntılarından bir oluyor.
“Damien Hirst’ü daha çok çılgın bir müzik fanı olan karısından ötürü tanıdık; karısıyla tanışıklığımız da yaklaşık beş yıl önce, İngiltere’de festivallerde ve konserlerde çaldığımız zamanlarda başlamıştı”, diyor Coyne. “Bir doğum gününe davetliydik, Damien de oradaydı, birbirimizi yavaş yavaş tanıdık.”
Bir festivalde çaldıktan sonra Hirst Flaming Lips tayfasından 13 kişiyi atölyesine davet etmiş; onlar da “onun şu dev spin art’larını yapmakta olduğu mekanizmayla” oynayabilmişler. Herkes makineyi kullanmayı öğrendikten sonra atölyenin asistanları kocaman bir tuval yapmış. Coyne ve Hirst de makineye biraz boya atmış ve ortaya şimdi Delo’nun tavanındaki, muhtemelen dünyadaki tek Damien Hirst tavan sanatı olan, birlikte yaratılmış (makineyle yapılmış) devasa iş çıkmış.
Coyne, Hirst ile onun “aynı şeylerden büyülendikleri”ni söylüyor. Birçok bakımdan da Damien Hirst ve Wayne Coyne’nin arkadaş olmaları mükemmel bir şekilde anlamlı. İkisinin de ölüm imgelerine merakı var (Hirst kafatasları ve doldurulmuş hayvanlarla, Coyne kafatasları ve sahnede kafasında sahte kanla oluşturulmuş plasebo yaralarla). İkisi de ticari başarıyı sapkın şeyleri yaparak keyifle kullandılar (The Flaming Lips, 2012’de plağın içinde müzisyenlerin kan örneklerinin bulunduğu, başka müzisyenlerle birlikte yapılmış Heady Fwends (Kafa Yapıcı Kankalar) albümünün sınırlı üretim bir edisyonunu çıkardı). Ama Womb’da işlerinin olması planlanan yalnızca Damien Hirst gibi megastarlar değil, işleri geleneksel galeriler tarafından görmezden gelinen Oklahoma City sanatçıları ve yerleştirmeleri ve happening’leriyle Ortabatı’ya başka türlü gelmeyecek olan ulusal sanatçılar da var. “Coyne’un yerel sanatçıları desteklediği son derece aşikar” diyor Babcock. “O hep yerel sanatçılarla etkinliklerde ve galeri sergilerinde, onlarla ilgili tweet’ler atıp duruyor.”
Böylece fazlasıyla muhafazakar Oklahoma, sanat deneyimini, adını rahimden almakla kalmayıp pembelerle çevrili iç mekanına pek inceliksiz bir girişi olan yeri bağrına basacak mı? Bir bakıma bunu önemi yok, çünkü Coyne ve arkasındaki diğer sponsorlarla Womb, birçok diğer Oklahoma City galerisinin eyalet ve vakıflardan gelir sağlamak konusunda endişe duymadan yaşayamayacakları bir özgürlüğe sahip. (Halihazırda Oklahoma Eyalet Sanatı Konseyi’nin fonlarını kesme konusundaki yasayı –şükür ki iptal edilecek- sunan Eyalet temsilcisi Josh Cockfort ile bu gelir bile tehlikede). Bunun yerine bu mekan, farklı ama Lips’in müziğiyle yan yana durmaksızın yeni bir şeye gebe olan kozmik, gelişmekte olan imgeleme ayrılmaz şekilde bağlı sıradışı sanat için bir işaret ateşi olabilir. Önümüzdeki yıl ne yaparsa yapsın Womb mutlaka bir sonuca varacak, tıpkı korkusuz ucube rockçulardan görsel sanatlarla sarmalanmış iddialı bir müzik gücü haline gelen Flaming Lips’in kendisi gibi… Coyne’un dediği gibi: ”Bendeki bir, ötekini besliyor, ikinci yaptığım görsel bir şey bana bir ses dünyası olduğunu fark ettiriyor”.
Womb’un adresi: 25 NW Ninth Street Oklahoma City, Oklahoma.
Fotoğraflardan ilki Wayne Coyne’u Damien Hirst ile yaptığı devasa tavan işi önünde kendisinin fotoğrafını çekerken gösteriyor. Diğerlerinde Womb’dan görüntüler var.
Çeviren: Meltem Cansever
