Bercan Aktaş, 2013 yılının en iyi 10 kurgu-dışı kitabını Sanatatak okurları için belirledi.
1 – Utanç Duyuyorum, Fethiye Çetin, Metis
Bu tercih duygusal… Hrant Dink’in avukatı Fethiye Çetin’in, Hrant Dink’i, cinayeti ve yargı sürecini anlatan bu kitabını listenin başına koyuyorum. Eğer bir gün, Türkiye’de devlet ve onun aygıtları üzerine ders verecek olursanız, Hrant Dink cinayeti üzerine yazılan bu kitabı okutabilirsiniz.
2 – Asi Şehirler, David Harvey, Metis
Muazzam bir heyecanla verdiği ekonomi politik derslerini sürdüren ve aslen coğrafyacı olan Harvey’e sorarsanız, asıl çalışmasının Sermayenin Sınırları olduğunu söyleyecektir. Eyvallah; ama bu diğer kitaplarına burun kıvıracağımız anlamına gelmez. Hele sermayenin kentle ilişkisinin epey ilerletildiği ülkeler sıralamasında oldukça yükseklerde görünen Türkiye’de yaşıyorsak, Asi Şehirler tam bizlik bir kitap. İktisadın hiç de sıkıcı olmayan kimi labirentlerinden, şehirlerimizin sokaklarına doğru giden bir yolculuğa çıkma vakti.
3 – İsyan ve Umut Ağları – İnternet Çağında Toplumsal Hareketler, Manuel Castells, Koç
Ağ toplumu ve enformasyon üzerine çalışmalarıyla tanıdığımız Castells’in bu son eseri, Taksim’den Tahrir’e, Wall Street’ten Madrid’e kadar son birkaç yılda meydanları dolduran muhalif hareketlerin kronolojisini ve iç dinamiklerini aktarıyor. Toplumsal hareketler, toplumsal değişimden; gündelik hayatlar da sosyal ağlardan bağımsız değil. Şayet yeni zamanlar kafanızı kurcalıyorsa, bu kitabı internetten sipariş etmenizi öneririm.
4 – Yurttaşını Arayan Demokrasi, Marcel Gauchet, İletişim
Önsözü Tülin Bumin’in kaleminden yazılan bu kitap, siyaset felsefesinin sorularının izinden gidiyor. Gauchet, siyasallığın varoluş biçimlerini, öznelliği, modernliği, bireyi, dini ve demokrasiyi birbirleriyle ilişkisellik içinde tartışıyor. Daha önce Claude Lefort ilginizi çektiyse, Gauchet’ye de mutlaka bir bakın, derim.
5 – Fanatizm, Alberto Toscano, Metis
Amerika’da kürtaj yapan doktoru öldüren de, İsrail’de otobüsün içinde intihar saldırısı yapan da fanatik mi? Muhtemelen ikisi de delice tutkulu, ama soğukkanlıydılar. Toscano, fanatizm kelimesinin çeşitli tarihsel uğraklardaki anlamını deşiyor. Aydınlanma’nın rasyonalistleri, Luther’in reformistleri, Soğuk Savaş’ın liberalleri… Bugün “fanatik”lere bakarken de bir tarihselliği taşıyoruz. Peki, Aydınlanma ve İslam uzlaşır mı? 2013’te, fanatizmi yeniden düşündük.
6 – İsyan, Devrim, Eleştiri, Bülent Diken, Metis
Filmlerle Sosyoloji’nin de yazarı Bülent Diken, entelektüel dünyamıza su serpiyor. Diken’e göre, devrim bir fikir iken; “özgürlük”, var olan ile mümkün olan arasındaki bağla deneyler yapmaktır. Bu kitap fikirsiz yaşamın reddiyesi, fanatikliği lanetleyen günümüz toplum teorilerinin ise esaslı bir eleştirisi… Nihilizmi eleştiren Diken, siyaset felsefesi literatürüne yaslanarak isyan, devrim ve eleştiri kavramlarını yeniden tartışmaya açıyor.
7 – Acı Çeken Tanrı, Slavoj Zizek & Boris Gunjevic, Sel
Kimilerinin günümüzün en tehlikeli filozofu olarak andığı Zizek “Sadece ıstırap çeken bir Tanrı, bizi kurtarabilir” diye provokatif başlık atmış. “Dinler arası diyalog”a başka bir pencereden bakan bu çalışmada, Hırvat filozof Gunjevic’e göre Aziz Augustinus, günümüzün zincirlerini koparıp atmakta bize yardımcı olabilir. Sel Yayıncılık’tan çıkan bu kitapta, Zizek’in İslam üzerine yazdıklarını da okuyacaksınız.
8 – Cinsel Tacizle Suçlanan Feminist, Jane Gallop, Dipnot
Alev Özkazanç’ın çevirdiği bu kitap, 1990’larda Amerika’da, 2010’larda da Türkiye’de çokça tartışılan cinsel taciz sorununa –kimi feministlerin de dâhil olduğu– kadınların geleneksel-ahlâkçı yaklaşımları yerine; kadın özgürleşmesine dair farklı bir feminist politikaya işaret etme iddiasında. Gallop, çarpıcı laflarla başlıyor söze: “Ben, iki öğrenci tarafından cinsel tacizle suçlanmış olan feminist bir profesörüm.”
9 – Yemek Mutfak Sınıf: Karşılaştırmalı Sosyoloji Çalışması, Jack Goody, Pinhan
Asıl soru şu: “Haute cuisine” neden Afrika’da yok? Cambrigde Üniversitesi’nden antropoloji emeritüsü Goody, geniş bir coğrafyaya yayılan kitabında, mutfak kültürü ile sınıfsal yapılar arasındaki karmaşık ilişkileri tarihsel ve antropolojik açıdan irdeliyor.
10 – Hegemonya ve İktidar: Gramsci ve Machiavelli Arasındaki İlişki Üzerine, Benedetto Fontana, Kalkedon
Türkiye’deki siyaset alanında, hegemonya ve iktidar kavramları önemli yerlere sahip. Elbette Gramsci ve Makyavel’e dönüş de bu kavramları anlama çabasını kolaylaştıracak. Kalkedon Yayıncılık, siyaset kuramının temel figürlerinden Gramsci üzerine bastığı kitaplara bir yenisini daha ekledi. Hapishane Defterleri’ni üç ciltlik haliyle çeviren Kalkedon’dan çıkan kitapta Fontana, Makyavelist politik analize Gramsci’nin getirdiği yorumu sunuyor.